Hazırlayan: Aleyna CAN

İçindekiler

  • Giriş
  • Bilişim Teknolojileri Nedir?
  • Bilişim Sektörü ve Önemi
  • Bilişim Sektöründe Yer Alan Meslekler
  • Bilişim Sektörüne Genel Bir Bakış
  • Bilişim Sektöründe Olumsuz Çalışma Koşulları ve Çalışanların Sorunları
  • Bilişim Sektöründe Olumlu Çalışma Koşulları
  • Bilişim Sektörü Olumlu Çalışma Koşulları Dönüşümü
  • Sonuç
  • Kaynakça

 

Giriş

Bilişim teknolojileri alanında yer alan ürünlerin temel ihtiyaç kapsamına girmesiyle birlikte bilişim sektörü hızlıca büyümüştür. Gerçekleşen bu büyüme ile sektördeki çalışan sayısı da oldukça artmıştır. Böylesine büyüyen ve gelişen bir sektörde ortaya çıkan olumlu ve olumsuz çalışma koşullarını inceleyeceğim.

Bilişim Teknolojileri Nedir?

Bilişim teknolojileri genel anlamı ile bilginin yönetilmesi ve işlenmesi için ilişkili teknolojilerin içinde yer aldığı kapsamlı bir unsurdur. Bilişim teknolojileri kavramı bilginin elde edilmesi, işlenmesi, saklanması ve ihtiyaç duyulduğu zaman gerekilen yerlere gönderilmesi veya herhangi bir ortamdan istenilen bu bilgiye erişim imkanı sağlayan teknolojiler olarak belirtilmektedir. (Ceyhun ve Çağlayan, 1997).

Bilişim Sektörü ve Önemi

Bilişim sektörü teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda büyüyüp hızlıca gelişen bir sektördür. Bununla birlikte kapsamlı hizmetler ve ürünler sunarak insanların hayatlarını ve işlerini kolaylaştırır.

Bilişim sektörü, katma değer yaratması, yeni markalara ve girişimlere olanak sağlaması, ülkelerin ticaret hacimlerini artırması ve uluslararası rekabet güçlerini yükseltmesine katkıda bulunması gibi nedenlerle ülkelerin ekonomik büyümelerini artırmada önemli sektörlerden biri haline gelmiştir. (Uygurtürk ve Yıldız, 2021)

Bilişim sektörünün önemini görmek için, teknolojinin günlük hayatımıza direkt olan etkilerini incelemek yeterli olacaktır. Sektör yapısı gereği dünya üzerindeki etkinliğini korurken, etkilediği sektörler için de vazgeçilemez bir konumda yer alarak, ağırlığını giderek artırmaktadır. (Özdemir, 2009).

Aynı zamanda dünyada çok büyük ve önemli bir yere sahip olan bilişim sektörü ülkemizde de hızla gelişmektedir. Bu gelişimde “teknoloji devri”, “bilişim çağı” gibi popülerleşen söylemler oldukça etkili olmuştur. Bu sebeple toplumda bilişim sektörüne yönelim oldukça artmıştır.

Bilişim Sektöründe Yer Alan Meslekler

Tüm sektörlerin ortak bir paydası olduğu için bu sektörde çalışan sayısı ve meslek sayısı oldukça fazladır. Bu mesleklere örnek olarak;

  1. Yazılım Geliştirme Uzmanlığı

  2. PMP Proje Yöneticisi

  3. iOS ve Android Mobil Yazılım Uzmanlıkları

  4. Oracle Veritabanı Uzmanlığı

  5. Kurumsal Mimari Uzmanlığı

  6. Teknik Destek Uzmanlığı

  7. İşletim Sistemi Yöneticiliği

  8. Sistem, Ağ ve Güvenlik Uzmanlığı

  9. Beyaz Şapkalı Hacker

  10. Veritabanı Yöneticiliği / Programcılığı

(Bilginç IT Academy, t.y.)

Bilişim Sektörüne Genel Bir Bakış

Bilişim sektörünün artan önemine karşın ülkemizde dışa bağımlı bir sektör olarak gelişim göstermektedir. Bunun sebebi ise üretim ve araştırma-geliştirme faaliyetleri yerine hizmet ve satış odaklı faaliyetler yapılmasıdır. Bu dışa bağımlılık durumunda çeşitli donanımların üretilmesi ve proje yazılımlarının yurtdışında gerçekleştirilmesi, plansız bir şekilde artan çalışan sayısı ile bilişim sektöründe çalışanların çalışma koşulları günden güne ağırlaşmıştır.

Bugün çeşitli verilere göre Türkiye’de ortalama 150 binden fazla bilişim sektörü çalışanı bulunmaktadır. Böyle hızlı büyüyen bir sektör, beraberinde farklı sorunlar da getirmiştir. Bu sorunların sebebi bilişim sektöründeki çalışanlar olmamasına rağmen ne yazık ki en çok etkilenen onlar olmuştur. Bilişim sektöründe bu var olan sorunlara rağmen toplumda bu sektördeki çalışanların oldukça iyi çalışma koşullarında çalışıldığı düşünülmektedir. Oysa ki çalışma koşulları iyi olan kesim oldukça azınlıktadır.

 

Bilişim Sektöründe Olumsuz Çalışma Koşulları ve Çalışanların Sorunları

  1. Esnek çalışma adı altında çalışma saatlerinin giderek arttırılması, sürekli hale getirilen fazla mesailer ve bu fazla mesai ödemelerinin yapılmaması,

  2. Belirsiz ücret politikaları, ücret dengesizlikleri, ücret dağılımındaki adaletsizlikler ve emeğinin karşılığını alamama,

  3. Zaten yeterli olmayan sosyal hakların sürekli tırpanlanması,

  4. Çalışanların örgütlenmesi önündeki yasal ve yasal olmayan engeller ile dayanışmayı ortadan kaldırmaya dönük uygulanan performans politikaları,

  5. Örgütlenme çalışmalarına olanak vermeyen ve ucuz, güvencesiz işgücü çalıştırmanın en önemli aracı olan taşeronlaştırma olgusu,

  6. Çalışma koşullarının sonucu oluşan meslek hastalıkları,

  7. Çalışanların yasal haklarını tam olarak bilememesi,

  8. Sektörde varolan standart eksikliklerinin bir sonucu olarak, altyapısı, donanımı olmayan kişi ya da firmaların daha ucuz ve güvencesiz işgücü yaratmada kullanılmaları.

(Kaya, 2008)

Bu sorunlardan birkaçını ele alırsak temel sorunlar daha iyi anlaşılır.

Esnek Çalışma Saatleri: Bilişim sektöründe çalışan kişilerin işlerini yapabilmeleri için her zaman iş yerine gitmelerine gerek yoktur. Çünkü istenilen yerden internete ve elektronik cihazlara ulaşım mümkündür. Bu durum ise bilişim sektöründe çalışan kişinin her an ve her zaman müsait olduğuna dair bir algı oluşturmuştur. Bu algı artarak çalışma anlayışı haline gelmiştir. Esnek çalışma denilen bu kavram sektörde oldukça yanlış anlaşılmıştır. Şöyle ki sonsuz bir mesai süreci döngüsüne girilmiştir. Bunun sonucunda da çalışanlar bu durumdan hem psikolojik açıdan hem de fiziksel açıdan olumsuz etkilenmektedir.

Düşük Ücret Skalası: Bilişim sektöründe sürekli mesaide olma döngüsünün karşılığında ücret artışı olmamasının yanı sıra standart çalışma koşullarında da çalışanlar emeğinin karşılığını alamıyor. Bunun yanı sıra aynı iş yerinde çalışan ve aynı işi yapan çalışanların aldıkları ücret arasında adaletsizlikler oluyor. Bu tarz durumlarla birlikte çalışanlar hem maddi açıdan hem zihinsel açıdan oldukça çok yoruluyorlar.

Sosyal Güvence: Bilişim sektöründe proje bazlı çalışmalar diğer sektörlere göre oldukça geniş bir alan kapsamaktadır. Bu çalışmalar ise şirketlerin çalışanlarına sosyal güvence yapmamasına olumsuz olarak katkıda bulunuyor. Bunun sonucunda ise çalışanlar kendilerini güvende hissetmediklerinden dolayı çalışma motivasyonlarını kaybediyorlar.

Taşeronlaştırma: Bilişim sektörünü tanımlayan kavramlardan en önemlisi de bu kavramdır. Çünkü bu sektörde genellikle küçük firmalar çok düşük ücret ve kısa zamanda çok büyük işler bitirmektedirler. Bu gibi şirketler bilişim sektöründe çalışanlarının bir araya gelmesini engelleyen en büyük etkenlerden biridir.

Bilişim Sektöründe Olumlu Çalışma Koşulları

  1. İş güvenliği

  2. Evden veya herhangi bir yerden çalışabilme imkanı

  3. Sürekli öğrenmeye ve gelişime açık olması

  4. Yaratıcılığı teşvik etmesi

  5. Farklı kariyer yollarını içermesi

  6. Her şirketin teknoloji ile bağı olması nedeniyle farklı sektörlerde çalışma fırsatı

  7. Problem çözme becerisini geliştirmesi

(Varol,2019)

Bilişim Sektörü Olumlu Çalışma Koşulları Dönüşümü

  1. Şirket değer algısının konumlandırılması

  2. Yönetici ve departman konumlamaları

  3. Eğitim politikaları

  4. Danışmanlık

  5. Proje/şirket değer anlatımı/satış yeteneklerinin gelişmesi

  6. Organizasyonel şemanın güncellemesi

  7. Fiziki koşulların iyileştirilmesi

  8. Maaş politikalarının standartlara oturtulması

  9. Çalışma takvimleri oluşturma

  10. Ticket sistemleri ile iş süreçlerinin iyileştirilmesi

  11. Şirket içi raporlama süreçleri ile sesini duyurma

(Gökçe,2021)

Eğer bilişim sektöründeki olumsuz çalışma koşullarının olumlu çalışma koşullarına dönüşümü sağlanırsa hem bilişim sektörü hem de bu sektörde çalışanlar daha iyi yerlere gelecektir.

Sonuç

Bilişim sektörü sürekli büyümektedir ve bu büyüme teknoloji geliştiği sürece, toplumun ihtiyaçlarını karşılayıp işlerini kolaylaştırdığı sürece devam edecektir. Sektörün ve ülkemizin daha iyi yerlere gelebilmesi için bu sektörde çalışanların olumsuz çalışma koşullarını olumlu hale çevirilmeli ve olumlu çalışma koşulları da daha iyi hale getirilmelidir.

Kaynakça

Ceyhun Y. ve Çağlayan U., (1997), “Bilgi Teknolojileri Türkiye İçin Nasıl Bir Gelecek Hazırlamakta”, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın No: 361, Ticaret Basım Sanayi.

Özdemir, M. Ç. (2009). Türkiye’de Bilişim Sektöründe İşgücü Piyasasının Hindistan ve İrlanda İle Mukayeseli Analizi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Bilginç IT Academy. (t.y). Bilginç IT Academy Web sitesi: https://bilginc.com/tr/blog/62/10-populer-bilisim-meslegi adresinden alındı.

Uygurtürk, H , Yıldız, İ . (2021). İşletmelerin Etkinlikleri İle Finansal Performansları Arasındaki İlişki: Bilişim Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Verimlilik Dergisi , (1) , 3-15. 

Kaya, K. (2008, Ekim). Bilişim Sektöründe Örgütlenme. Bilişim Sektörü. İstanbul: Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi.

Yalçın, G. (2013) Bilişim Çalışanları ve Sorunları. BM Dergi.

Gökçe, M. (2021). Bilişim Sektöründe Olumsuz Çalışma Koşulları Çalıştay Raporu. Bilgi Teknolojileri Derneği.

Varol, A (2019). Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği. Fırat Üniversitesi UOLP Yazılım Mühendisliği Teknoloji Fakültesi Web sitesi: http://uyaz.tek.firat.edu.tr/sites/uyaz.tek.firat.edu.tr/files/Yazılım%20Tanıtım.pdf adresinden alındı.

Yılmaz, S. (2014, Mart 8). Bilişim Sektörüne Genel Bakış. https://www.srdrylmz.com/bilisim-sektorune-genel-bakis/ adresinden alındı.

Öne Çıkarılan Görsel: https://www.freepik.com/free-vector/illustration-social-media-concept_2807771.htm

 

Bu makale smallseotools ve duplichecker sitesi üzerinden 20.05.2021 tarihinde kontrol edilmiştir.
Makale, benzerlik değeri ile kabul edilmiştir. Results Completed: 100% Plagiarism: %0 Unique: %100

Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.