İÇİNDEKİLER

  1. Giriş
  2. Yazılım Lisansı Nedir?
    • Yazılımlı Lisans Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
    • Korsan Yazılım Kullanmanın Sonuçları
  1. Açık Kaynak Yazılım Lisans Türleri Ve Farkları
    • GNU AGPLv3
    • GNU GPLv3
    • GNU LGPLv3
    • MIT License
    • Apache License 2.0
    • Mozilla Public License 2.0
  1. Creative Commons Lisansı
    • CC Lisans Türleri Ve İşaretleri
  1. Sonuç
  2. Kaynakça

 

GİRİŞ

Öncelikle size yazılım lisansı ile ilgili kısa bir bilgilendirme yapacağız sonra ise  asıl konumuz olan yazılım lisans türlerinden bahsedeceğiz.Bunlar;

  • GNU(Genel Kamu Lisansı) lisansları,
  • MIT lisansı,
  • Apache Lisansı,
  • Mozilla Kamu Lisansı ve tabiki en çok kullanılan, karşımıza çıkan
  • Creative Commons lisansından bahsedeceğiz.
  • YAZILIM LİSANSI NEDİR?

Yazılım lisansı, telif hakkı sahibinin (yazılım üreticisinin) haklarını koruyan bir belgedir. Her bir yazılım için lisans almak şarttır; bu üreticinin telif hakkını çiğnemediğinizi, emeğinin karşılığını verdiğinizi gösterir. Telif hakkı sahibinin hakları yasalarla da korunur. Telif hakkı yasaları, insanların izin almaksızın yazılım kopyalayamayacağını açıkça beyan eder. Hiç kimse telif hakkı sahibinin izni olmadan, emeğini kopyalayıp dağıtamaz ve kullanamaz. Eğer, izinsiz olarak bir bilgisayar programını kopyalar veya yasal olmayan bir kopyasını bir başkasına tedarik ederseniz, kanunları çiğnemiş sayılırsınız.(TAHSİN,H.(2020))

Lisanslı Yazılım Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

Firma yönünden lisanslı yazılım kullanmanın avantajları

  • Virüs ve hatalı ürün tehlikesine karşı etkin korunma
  • Teknik destek güvencesi
  • Doğru ve eksiksiz dokümantasyonla çalışma olanağı
  • Yazılımı hem düşük maliyetle güncelleştirme hem de bu konulardaki tüm gelişmeleri kısa sürede edinebilme olanağı (TAHSİN 2020).

Firmanızda korsan  yazılım kullanmanın  doğuracağı sonuçlar;

Cezai sonuçlar:

  1. 4 seneye kadar, paraya çevrilmeksizin hapis
  2. Eksik her bir lisans başına 10-150 bin TL para cezası
  3. 3 seneye kadar meslek veya ticaretten men
  4. Söz konusu araçlara ve bilgisayarlara el konulması (TAHSİN 2020).

Olumsuz imaj sonuçları:

  1. Korsan yazılım kullananlar, bu konuları takip eden basın organlarında yer alıp prestij kaybına uğrayabilirler.
  2. Firmayla iş yapan müşteriler yönünden güven eksiltici bir durum yaratır.
  3. Bazı kurumsal şirketlerin ve kamu kurumlarının ihalelerinden dışlanabilirler (TAHSİN 2020).

 

AÇIK KAYNAK YAZILIM LİSANS TÜRLERİ VE FARKLARI

GNU AGPLv3

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
    • Patent Kullanımı:Bu lisans katkıda bulunanlara patent alma hakkı verir.
  • Şartlar
    • Kullandığınız yazılımı açık kaynaklı yapmak zorundasınız.
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
    • Yazılım kullanılarak bir ağ servisi oluşturulursa da ilgili ağ servisini sağlayan yazılım açık kaynaklı olmalıdır.
    • Yeni yazılım aynı lisansla veya uyumlu lisansla lisanslanmalıdır.
    • Yazılımdaki değişiklikleri belirtmek zorundasınız.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.(UNAL,M.O.(2016))

GNU GPLv3

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
    • Patent Kullanımı:Bu lisans katkıda bulunanlara patent alma hakkı verir.
  • Şartlar
    • Kullandığınız yazılımı açık kaynaklı yapmak zorundasınız.
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
    • Yeni yazılım aynı lisansla veya uyumlu lisansla lisanslanmalıdır.
    • Yazılımdaki değişiklikleri belirtmek zorundasınız.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.(UNAL,M.O.(2016))

 

GNU LGPLv3

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
    • Patent Kullanımı:Bu lisans katkıda bulunanlara patent alma hakkı verir.
  • Şartlar
    • Kullandığınız yazılımı açık kaynaklı yapmak zorundasınız.
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
    • Yeni yazılım aynı lisansla veya uyumlu lisansla lisanslanmalıdır.
    • Yazılımdaki değişiklikleri belirtmek zorundasınız.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.(UNAL,M.O.(2016))

MIT License

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
  • Şartlar
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.(UNAL,M.O.(2016))

Apache License 2.0

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
    • Patent Kullanımı:Bu lisans katkıda bulunanlara patent alma hakkı verir.
  • Şartlar
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
    • Yazılımdaki değişiklikleri belirtmek zorundasınız.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.
    • Marka hakları (this license explicitly states that it does not grant you trademark rights,even though licenses without such a statement probably do not grant you any implicit trademark rights.)(UNAL,M.O.(2016))

 Mozilla Public License 2.0

  • İzin Verilenler
    • Ticari Kullanım
    • Dağıtma
    • Değiştirme
    • Özel Kullanım
    • Patent Kullanımı:Bu lisans katkıda bulunanlara patent alma hakkı verir.
  • Şartlar
    • Lisansın bir kopyasını kullanacağınız yerde bulundurmalısınız.
    • Yazılımdaki değişiklikleri belirtmek zorundasınız.
    • Yeni yazılım aynı lisansla veya uyumlu lisansla lisanslanmalıdır.
  • Sınırlamalar
    • Yazılımın kullanılmasından dolayı ortaya çıkabilecek sorunlardan yazar sorumlu tutulamaz.
    • Marka Hakları(this license explicitly states that it does not grant you trademark rights,even though licenses without such a statement probably do not grant you any implicit trademark rights.)(UNAL,M.O.(2016))

 

CREATİVE COMMONS LİSANSI

Creative Commons kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. ¨ Açık lisanslar topluluğudur. ¨ Bir eserin internet ortamındaki kullanım koşullarının eser sahibi tarafından belirlemesini sağlar. ¨ Bilimsel, kültürel ya da sanatsal yaratıcı çalışmaların internet ortamında paylaşımını mümkün kılar.(HOLT,İ.(2017))

LİSANS TÜRLERİ VE İŞARETLERİ

Resim 1

Yukarıdaki resimde lisans türleri sınırsızdan en sınırlıya doğru sıralanmıştır. Bu lisans türlerinin her birini tek tek ele alalım.(SARIGUL,K.(2019)

Atıf
CC BY

resim 2

Lisans, kullanan kişilere orjinal eserden alıntı yaptıkları sürece, eserinizi dağıtma, karıştırma, ince ayar yapma, ya da üzerine çalışma haklarını verir. Bu sunulan en kullanışlı lisanstır. Bu lisans eserin mümkün olduğu kadar çok kullanılması ve yayılması için önerilir.

 

Attribution-ShareAlike
CC BY-SA

resim 3

Bu lisans eseri kullanan kişilere kendi eserlerini de aynı lisanla lisansladıkları sürece, karıştırma, ince ayar yapma ve üzerinde çalışma hakkı verir. Bu lisans genelikle “copyleft”ten bağımsız ve açık erişim yazılım lisansları ile karşılaştırılır. Wikipedia bu lisansı kullanmaktadır ve Wikipedia gibi içeriklerden ya da benzerlerinden yararlanan eserler için önerilmektedir.

Atıf-NoDerivs
CC BY-ND

resim 4

Bu lisans, size atıf yapıldığı sürece, eserin değiştirilmeden ticari ya da gayri-ticari dağıtım hakkını verir.

 

Atıf-Ticari Olmayan
CC BY-NC

resim 5

Bu lisans, diğerlerinin ticari olmayan amaçla eserinizi karıştırarak farklı bir sürümünü oluşturmasına, ince ayar yaparak geliştirmesine ya da eserinizin üzerine inşa ederek kendi eserlerini oluşturmasına izin verir. Onların yeni eserleri gayri-ticari olmak ve size de atıfta bulunmak zorunda olmasına rağmen, onlar ortaya çıkan türetilmiş eserlerini aynı şartlar ile lisanslamak zorunda değildir.

Ben yazılarımda ve paylaşımlarında bu lisans türünü tercih ediyorum.

 

Atıf-Ticari Olmayan-ShareAlike
CC BY-NC-SA

resim 6

Bu lisans diğerlerinin ticari olmayan amaçla eserinizi karıştırarak, ince ayar yaparak ya da geliştirerek kendi eserlerinde kullanmasına izin verir ve kullanılan eserin orijinal lisansının aynısı ile yeni ürünü lisanslamalıdır.

 

Atıf-Ticari Olmayan-NoDerivs
CC BY-NC-ND

resim 7

Bu lisans 6 lisans içinde en sınırlayıcı olandır. Eseriniz size alıntı vererek indirilebilir ya da paylaşılabilir ancak değiştirilemez ve ticari amaçla kullanılamaz.

 

SONUÇ

Lisans türleri biraz karışık da olsa genel olarak inceledik.Lisans türlerinin şartlarını,sınırlılıklarını,yazılımı kullanırken izin verilen kullanım şekillerini öğrenilmesine yardımcı olduk.

KAYNAKÇA

  1. TAHSİN, H.(2020) ,http://www.sisbim.com/urun-gruplarimiz/yazilim-lisansi-nedir-neden-gereklidir adresinden alındı.
  2. ÜNAL,M.O.(2016)https://mozanunal.com/2016/09/ack-kaynak-yazlm-lisans-turleri-ve/ adresinden alındı.
  3. SARIGUL,K.(2019) http://www.kerimsarigul.com/program-uygulama-site/uluslararasi-lisans-t%C3%BCrleri-ve-%C3%B6zellikleri   adresinden cc lisans türleri alındı.
  4. Sarıgul,K(2019) http://www.kerimsarigul.com/program-uygulama-site/uluslararasi-lisans-t%C3%BCrleri-ve-%C3%B6zellikleri adresinden resim 1,2,3,4,5,6,7 alındı.
  1. HOLT,İ.(2017) https://www.slideshare.net/ilkayholt/creative-commons-ak-lisanslar
  2. Öne çıkan görsel:Photo by Christopher Gower on Unsplash

 

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.