İÇİNDEKİLER

  1. Giriş
  2. Yazılım Nedir?
  3. Yazılım Lisansı Nedir?
  4. Telif Hakkı Nedir?
  5. Telif Haklarının İhlali
  6. Telif hakkı ihlali cezası nedir?
  7. Sonuç
  8. Kaynakça

 

            GİRİŞ

            Günümüzde gelişen teknolojinin de etkisiyle her geçen gün yeni yazılımlar ortaya çıkmaktadır. Bu yazı içerisinde bir yazılım ürettiğimizde eser sahibi olarak hangi haklara sahip oluruz, kullandığımız herhangi bir yazılımda ihlal etmememiz gereken ne gibi kurallar var sorularına cevap aranacaktır. Bu hakların ihlal edildiğinde alınabilecek cezaların neler olduğuna dair bilgilere de yer verilmiştir.

            YAZILIM NEDİR?

            Elektronik cihazların herhangi bir işlevi yerine getirebilmesi için bilgisayar dilinde oluşturulan komutların bütününe yazılım adı verilir. Yazılım elektronik cihazın içerisinde yer alan donanımların birbirleriyle haberleşmesini sağlar. Üç çeşit yazılım bulunmaktadır. Bunlar web yazılımı, masaüstü yazılımı ve mobil yazılımlardır.

            YAZILIM LİSANSI NEDİR?

            Yazılım lisansı, eser sahibinin haklarını gözeten bir belgedir. Doğru ve etik olan kullandığımız her bir yazılım için lisans almamızdır. Lisans almak, eser sahibinin telif hakkını ihlal etmediğimiz, emeğine saygı gösterdiğimiz anlamına gelir. Hiç kimse eser sahibinin iznini almadan, emeğini kopyalayıp dağıtama ve kullanama hakkına sahip değildir. Eğer, izinsiz bir şekilde bir yazılımı kopyalar, kullanır veya yasal olmayan bir şekilde başkasına tedarik ederseniz suç işlemiş olursunuz.

            TELİF HAKKI NEDİR?

            Telif hakkı eser sahibinin kendi emeği sonucunda üretmiş olduğu eser üzerinde hukuken sağlanmış olan bir korumadır. Telif hakkı İngilizce “Copyright” kelimesine karşılık gelmektedir bu nedenle “©” ile sembolize edilir. Üzerinde bu sembol bulunan ürünlerin telif haklarının korunduğu mesajı verilmektedir. Telif hakkının ortaya atılmasındaki temel amaç bir eserin herhangi bir maddi kazanç amacı güdülerek çoğaltılması, yayınlanması gibi izinsiz kullanımlara engel olmaktır. Türkiye’de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile bilim, sanat, film ve edebiyat alanına giren orijinal ürünlerin hakları korunur. Oluşturulan ürün, eser olmanın şartlarını sağlıyorsa FSEK kapsamında eser olarak korunabilir bir durumdadır.

            Eser olmanın şartları şunlardır:

    • Fikri bir çaba sonucu üretilmiş olmalıdır.
    • Eser sahibinin hususiyetini taşımalıdır.
    • Şekillenmiş olmalıdır.
    • Kanunda sayılan eser çeşitlerinden birine girmelidir.

            Belirlenmiş eser çeşitleri:

    • İlim ve edebiyat eserleri
    • Musiki eserleri
    • Güzel sanat eserleri
    • Sinema eserleri
    • İşlenme ve Derlemeler

            Yazılımlar FSEK md.2 uyarınca; “ilim ve edebiyat eserleri” kapsamında korunmaktadır.

            Oluşturulan bir eserin bir veya birden fazla sahibi olabilir. FSEK md.8 uyarınca bir eserin sahibi olabilmek için eserin üretiminde doğrudan etkili bir rolde yer alması gerekmektedir. Yani bir yazılımın oluşturulması süresince fikir verme, tavsiyelerde bulunma şeklinde katkı sağlamak eser sahibi olmak için yeterli değildir. Eser sahibi isterse haklarını başkalarına devredebilir veya bir kuruma bağışlayabilir.

            Eser Sahibinin Manevi Hakları:

    • Kamuya sunma yetkisi
    • Adın belirtilme yetkisi
    • Eserde değişiklik yapılmasını yasaklama yetkisi
    • Zilyet ve malike karşı haklar

            Eser Sahibinin Mali Hakları:

    • İşletme hakkı
    • Çoğaltma hakkı
    • Yayma hakkı
    • Temsil hakkı
    • İşaret, ses ve görüntü aktarmaya yarayan araçlarla umuma iletim hakkı

            FSEK kapsamında korunan eserler için herhangi bir kayıt zorunluluğu bulunmamakla birlikte eserin oluşturulmasıyla birlikte kendiliğinden bir koruma oluşmaktadır. Eğer hak sahipliğinin belirlenmesinde ispat kolaylığı sağlanması isteniliyorsa tescil ettirme daha faydalı bir yöntem olacaktır.

            Manevi hakların kullanımı herhangi bir süreyle sınırlandırılmamıştır. Mali haklar FSEK md.27 uyarınca; eser sahibinin hayatı boyunca ve buna ilave olarak 70 yıl süreyle koruma altında tutulacaktır.

            TELİF HAKLARININ İHLALİ

       Yazılımlar lisansları satın alınarak kullanılmalıdır. Yazılımın lisansı satın alınmadan halk tabiriyle korsan olarak kullanılması telif hakkını ihlal eden bir durumdur. Eser sahibi ya da telif hakkı sahibi suçun oluşması veya oluşma ihtimalinin olması durumunda savcılığa suç duyurusunda bulunabilmektedir.

            Ceza davasında telif haklarının ihlal edildiği iddia edilen eşyalara el konulup inceleme yapılmaktadır. Yapılan inceleme soncuna göre davanın sonucu şekillenmektedir.

            TELİF HAKKI İHLALİ CEZASI NEDİR?

            Telif hakkı cezasının failleri lisansı olmayan yazılımı kullanan bilgisayar kullanıcısı ve bu yazılımı izinsiz bir şekilde çoğaltıp temin edenlerdir.

            İşlenen suçun boyutuna göre cezalar değişlik göstermektedir. Ceza olarak hapis cezası verilebileceği gibi para cezası da verilebilir. Hapis cezası 2 yıl ile 6 yıl arasında değişirken para cezası 50.000 TL ile 150.000 TL arasında değişmektedir.

            Eğer suç Türk Ticaret Kanunu kapsamında işlenmiş ise bu durumda 1 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir. Markaların korunması hakkındaki kanun hükmündeki kararnameye göre de bu suçu işleyen kimseye ya da kimselere 1 yıl ile 4 yıl arasında hapis cezası verilebilmektedir.

            Eğer suç Vergi Usul Kanunu kapsamında vergi kaçakçılığı suçuna sebebiyet veriyorsa bu suçtan dolayı da kişiye veya kişilere ayrıca hapis cezası ya da para cezası verilmesi söz konusu olabilmektedir.

 

            SONUÇ

            Bir yazılımın oluşum süreci çok fazla emek isteyen bir süreçtir. Bunca zahmetten sonra oluşturulan bu yazılımın eser sahibine bir katkısı olmadan, izinsiz bir şekilde temin edilmesi hem etik bir davranış değildir hem de suçtur. Bir yazılım kullanılacaksa lisansı alınıp kullanılmalıdır aksi takdirde hapis veya para cezasıyla karşılaşılabilir.

 

KAYNAKÇA

Özkaya, P , Samet, R . (2020). Yazılım Ürünlerinin Telif Hukuku Kapsamında Korunması . Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi , 6 (1) , 17-34 .

Telif hakkı nedir? 15 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.telifhaklari.gov.tr/Telif-Hakki-Nedir adresinden alındı.

Yazılım Lisansı Nedir? Neden gereklidir? 15 Mayıs 2021 tarihinde, http://www.sisbim.com/urun-gruplarimiz/yazilim-lisansi-nedir-neden-gereklidir adresinden alındı.

Yeren, A. (2020). Yazılım nedir? 15 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.mediaclick.com.tr/tr/blog/yazilim-nedir adresinden alındı.

Yeren, A. (2020). Yazılım nedir? 15 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.mediaclick.com.tr/tr/blog/yazilim-nedir adresinden alındı.

Kapak görseli https://www.freepik.com/free-vector/intellectual-property-concept_10354155.htm#page=1&query=copyright&position=3 adresinden alınmıştır.

Bu makale duplichecker sitesi üzerinden 16.05.2021 tarihinde kontrol edilmiştir. Makale, benzerlik değeri ile kabul edilmiştir. Results Completed: 100% Plagiarism: 4%  Unique: 96%

  Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.