MARMARA ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ BÖLÜMÜ
2022-2023 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BAHAR DÖNEMİ BİLİŞİM ETİĞİ ve GÜVENLİK DERSİ
“Makale İnceleme Raporu”
Mehmet Taha Bezek
100220029
İçindekiler
MAKALE KÜNYESİ (APA STANDARDI) 3
EVREN ÖRNEKLEM / ÇALIŞMA GRUBU 4
VERİLER ve TOPLANMASI / UYGULAMA SÜRECİ 4
İNCELEME SONUÇLARI VE ÖNERİLER 6
MAKALE ADI
Etik Dersi Alan ve Almayan Lisans Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Sürecindeki Etik Davranışların İncelenmesi
YAZAR(LAR)
Nazlı YANAR, Gizem CEYLAN, Semiyha TUNCEL, Yıl/ Sayı: 2021 / 1
MAKALE KÜNYESİ (APA STANDARDI)
Yanar, N. , Ceylan, G. & Tuncel, S. (2021). Etik Dersi Alan ve Almayan Lisans Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Sürecindeki Etik Davranışların İncelenmesi . Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi , 7 (1) , 111-125 .
Anahtar Sözcükler: Etik, etik davranış, lisans öğrencileri, uzaktan eğitim
MAKALE ERİŞİM ADRESİ
https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjces/issue/64208/910001
GİRİŞ
Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) ‘nin eğitim ve öğretim süreçlerine dahil edilmesi, çeşitliliği artırarak evrensel bilginin çoğalmasını sağlamıştır. Eğitim programlarının çağın ihtiyaçlarına uygun olması da önemlidir. Son yıllarda e-öğrenme ve m-öğrenme gibi uygulamaların artması, bilgisayar ve internet kullanımının daha da önemli hale gelmesine neden olmuştur. Geleneksel eğitim anlayışı yerini interaktif ve aktif uygulamalara bırakmıştır. Uzaktan eğitim, zaman ve mekân kısıtlaması olmaksızın sunulan bir öğretme-öğrenme sürecidir. Web tabanlı eğitim, bilgisayar konferans sistemleri sayesinde öğrencilere yeni ve zengin bir öğrenme süreci sunar. Uzaktan eğitim, bilgiye erişim, ilerleme hızı ve etkileşim avantajları nedeniyle eğitim amaçlı bir platform olarak kullanılmaktadır. Ancak, dürüstlükten sapma, intihal ve diğer problemleri karmaşık hale getirebilecek etik sorunlar da vardır. Bu nedenle, e-öğrenmenin etkili bir şekilde uygulanması için öğrencilerin ve öğretmenlerin bilgi teknolojileri konusunda yeterli eğitime sahip olmaları önemlidir. Eğitimcilerin, e-öğrenme materyalleri oluşturmak, yönetmek ve değerlendirmek için gereken becerilere sahip olmaları gerekmektedir. Bununla birlikte, e-öğrenmenin yalnızca teknolojik araçlarla ilgili olmadığı, aynı zamanda etkili pedagojik stratejilerin de kullanımını gerektirdiği unutulmamalıdır. E-öğrenme uygulamaları, özellikle pandemi döneminde daha da önem kazanmıştır. Sınıf içi eğitimlerin yüz yüze yapılamaması nedeniyle, öğrencilerin uzaktan eğitim alması gerekmektedir. Bu durumda, e-öğrenme uygulamaları kullanılarak öğrencilerin öğrenmeleri için gerekli olan materyaller sunulabilir. Bu sayede öğrencilerin öğrenme süreci devam edebilir ve öğretmenler öğrencilerin gelişimlerini izleyebilir.
ARAŞTIRMANIN AMACI
Etik dersi alan ve almayan lisans öğrencilerinin uzaktan eğitim sürecindeki etik davranışlarının incelenmesi bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır.
YÖNTEM
ARAŞTIRMA MODELİ
Bu araştırma, betimsel tarama modeline göre yapılandırılmıştır ve mevcut olayların daha önceki olay ve koşullarla ilişkilerini dikkate alarak durumlar arasındaki etkileşimi açıklamayı hedeflemektedir. İlişkisel tarama modelinden yararlanılan araştırmada, iki ve daha çok sayıdaki değişkenin birlikte değişim derecesinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Etik kısmı da dikkate alınarak yapılan araştırmanın katılımcıları üniversite öğrencileri olacaktır.
EVREN ÖRNEKLEM / ÇALIŞMA GRUBU
Çalışma Grubu Araştırmanın örneklem grubunu, 2020-2021 Eğitim-öğretim yılı içerisinde Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde öğrenim görmekte olan Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerine basit tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 340 öğrenci (163 kadın, 177 erkek) oluşturmaktadır.
VERİ TOPLAMA ARACI / VERİLER ve TOPLANMASI / UYGULAMA SÜRECİ
Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Anket iki bölümden oluşmaktadır: Kişisel Bilgi Formu ve Bilişim Etiği Değerlerine Yönelik Tutum Ölçeği (BEDTÖ). Kişisel Bilgi Formu’nda cinsiyet, yaş, etik dersi alma durumu, lisans eğitimden etik dersi gerekli midir, şu an okulunuzda etik dersi verilme durumu nedir, sizce ideal olan etik dersi verilme durumu ne olmalı gibi sorular yer alırken BEDTÖ, bilişim etiğine dair tutumları belirlemek için Çelik ve Gündoğdu (2019) tarafından geliştirilen 8 alt boyuttan ve toplam 31 ölçek maddesinden oluşan 4’lü likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin güvenirlik katsayıları da belirtilmiştir. Anket, Google Form aracılığıyla hazırlanmış, katılımcılara e-posta ve mesaj olarak gönderilmiş ve 8 hafta boyunca erişime açık kalmıştır.
VERİLERİN ANALİZİ
Araştırmada, elde edilen verilerin analizinde öncelikle hata terimlerinin normal dağılım gösterip göstermediği kontrol edilmiş ve Kolmogorov-Smirnov normallik testi uygulanmıştır. Bu testte, p değeri 0,05’ten küçük ise veriler normal dağılım göstermiyor demektir. Verilerin normal dağılım göstermemesi durumunda, parametrik olmayan testler kullanılmaktadır. Bu çalışmada ölçekten elde edilen puanlar için Mann Whitney U testi ikili karşılaştırmalar için, Kruskall Wallis testi ve Steel Dwass testi çoklu karşılaştırmalar için kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar yüzde, ortalama ve standart sapma olarak ifade edilmiştir ve tüm istatistiksel sonuçlar için, p değeri 0,05’ten küçükse farkın anlamlı olduğu kabul edilmiştir. Verilerin analizi için SPSS 22.0 V. İstatistik paket programında yapılmıştır.
BULGULAR ve TARTIŞMA
BULGULAR
- Kadın öğrencilerin “sanal ortam iş birliği” ve “sanal paylaşma” alt boyutlarına yönelik bilişim etiği tutum puanları, erkek öğrencilere göre daha yüksektir. “Sanal zorbalık” alt boyutu puanları ise erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha yüksektir.
- Yaş arttıkça, “sanal ortam iş birliği”, “güvenlik” ve “telif haklarına saygı” alt boyutlarına yönelik bilişim etiği tutum puanları artmaktadır.
- Ayrıca, öğrencilerin etik dersi alma durumu değişkenine göre, “gizlilik ihlali”, “sanal ortam iş birliği” ve “telif haklarına saygı” alt boyutlarına yönelik bilişim etiği tutum puanlarında farklılık görülmüştür.
- Ancak, öğrencilerin etik dersi gerekliliği hakkındaki cevaplarına yönelik bilişim etiği tutum puanlarında farklılık tespit edilmemiştir.
- Son olarak, uzaktan eğitim sürecinde sebepsiz yere ders aksatma değişkenine göre, “gizlilik ihlali”, “sanal ortam iş birliği” ve “güvenlik” alt boyutları haricinde, bilişim etiği tutum puanlarında farklılık bulunmamıştır.
TARTIŞMA VE SONUÇ
- Cinsiyet değişkenine göre “sanal ortam iş birliği, sanal zorbalık ve sanal paylaşma” alt boyutları istatistiksel olarak farklılık göstermektedir.
- Kadınların “sanal ortam iş birliği” ve “sanal paylaşma” alt boyut puanları daha yüksek bulunmuştur, ancak “sanal zorbalık” puanları erkeklerin kadınlara göre daha yüksektir.
- Öğrencilerin yaş değişkenine göre “sanal ortam iş birliği, güvenlik ve telif haklarına saygı” alt boyutları istatistiksel olarak farklılık göstermektedir. Yaş arttıkça bilişim etiği tutum puanları da artmaktadır.
- Öğrencilerin %64,4’ü daha önce etik dersi almamış ve %83,2’si de etik eğitiminin lisans eğitiminde yer alması gerektiğini belirtmiştir.
- Etik dersi alma durumuna göre “gizlilik ihlali, sanal ortam iş birliği ve telif haklarına saygı” alt boyutlarında anlamlı sonuçlar görülmüştür.
- Etik dersi alan öğrencilerin farklı durumlarda yer alan olaylara karşı daha etik davranışlar sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır.
İNCELEME SONUÇLARI VE ÖNERİLER
E-öğrenme sistemleri gibi teknolojik araçların kullanımının artmasıyla birlikte, etik sorunların da artacağına inanıyorum. Bu nedenle, öğrencilerin etik eğitimi almaları ve etik konular hakkında bilinçlenmeleri çok önemlidir. Bu araştırmanın sonuçları da etik eğitiminin lisans eğitiminde yer alması gerektiğini desteklemektedir. Üniversitelerin etik eğitimini daha fazla vurgulaması ve öğrencilere etik konuları ele alabilecekleri fırsatlar sunması gerektiğini düşünüyorum. Özellikle, teknolojinin hızla geliştiği günümüzde, sanal dünya ve internet etiği konularının daha da önemli hale geldiği bir gerçek. Bu nedenle, üniversitelerin öğrencileri bu konularda bilgilendirmesi, farkındalık yaratması ve etik davranışları teşvik etmesi hayati önem taşıyor. Bunun yanı sıra, cinsiyet değişkenine göre farklılıkların ortaya çıkması da dikkate alınması gereken bir nokta. Ayrıca, kadınların daha yüksek etik yargılara sahip olduğu sonucu, toplumsal cinsiyet rollerinin etik davranışlar üzerindeki etkisinin de düşünülmesi gerektiğini göstermektedir. Bu farklılıkların nedenleri üzerine araştırmalar yapılması ve cinsiyet eşitliği konusunda daha fazla çalışma yürütülmesi gerekiyor. Sonuç olarak, bu çalışmanın sonuçlarına dayanarak, üniversitelerin etik eğitimini önemsemesi ve öğrencileri bu konuda bilgilendirerek gelecekte daha etik bir toplumun inşasına katkı sağlaması gerektiğini düşünüyorum.
Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi’nden 1991 yılında mezun olduktan sonra Uşak Endüstri Meslek Lisesi’nde Teknik öğretmen olarak göreve başladı. 1993 Yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Eğitim Bölümünde araştırma görevlisi olarak akademik çalışmalara başladı. 1998 yılında M.Ü. Teknoloji Eğitimi Yüksek Lisansı, 1999 yılında İ.Ü. İşletme Davranış Bilimleri Yüksek lisans tezlerini vererek başarıyla mezun oldu. 2001 yılından itibaren Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmaya devam etmektedir. Yürüttüğü dersler arasında temel bilgisayar eğitimi, bilgisayar donanımı, bilgisayar ağları ve haberleşme, işletim sistemleri, web tabanlı programlama, açık kaynak kodlu yazılımlar, uzaktan eğitim, içerik geliştirme, eğitim yönetim sistemleri dersleri yer almaktadır. 2011-2016 yılları arası Atatürk Eğitim Fakültesi ve birimleri internet sayfaları, 2013-2015 yılları arasında Marmara üniversitesi internet sayfaları ve akademik idari birimler web sayfaları koordinatörü olarak görev yapmıştır. Çok sayıda seminer ve konferansta bildiri sunmuş, konuşmacı olarak katkı sağlamış, düzenleme ve yürütme kurullarında görevler almıştır. Akademik dergi, kongre, sempozyum, kurumsal ve kişisel web sayfaları hazırlayarak yayınlamıştır. ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Baş Denetçi Sertifikası sahibidir.
