Hazırlayan: Bilal Karademir-100215031

İÇİNDEKİLER

  • Giriş
  • Bilişim Teknolojisi Nedir?
  • Bilişim Teknolojisi Çeşitleri Nelerdir?
  • Bilişim Teknolojilerinin Yararları Nelederdir?
  • Bilişim Teknolojilerinin Zararları Nelerdir?
  • Bilişim Teknolosinin Toplum üzerindeki Olumlu-Olumsuz Etkileri Nelerdir?
  • Dijital Vatandaşlık Nedir?
  • Sonuc
  • Kaynakça

 

GİRİŞ

Bilişim alanındaki gelişmeler ve özellikle 1990’lı yıllarda internetin tüm dünyada yaygın şekilde kullanılmaya başlamasıyla hayatın neredeyse her alanında devrim olarak nitelendirilebilecek değişiklikler yaşanmıştır. Yeni ekonomi olarak da algılanan bu süreç, küreselleşme sonrası ortaya çıkan deneyimlerin dikkatlice incelenmesine ve sebep sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesine olanak sağlamıştır. Özellikle gelişmiş ülkelerde başlayan bu deneyim, bilgi teknolojilerinin ve iletişim ağının gelişmesine yardımcı olurken, diğer taraftan ülkeler arası küresel rekabeti dönüştürerek uluslar üstü firma rekabetinin önünü açmıştır. Dünya ekonomisinde yaşanan bu hızlı değişim sonrasında küresel rekabete yeni bir boyut kazandıran teknolojik gelişmelerin, ekonomik kuralların ve kurumlarının dönüşüm sürecini de hızlandırmıştır. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki bu dönüşüm özellikle gelişmekte olan dünya ekonomilerinde kalıcı ve belirgin bir kavramsal çerçevenin oluşmasını sağlamıştır. Bu gelişmeler olumlu ve olumsuz olarak toplumda etkisini göstermiştir.  Bu çalışmada bilişim teknolojilerinin ne olduğu, hangi alanlarda etkisini gösterdiği, bu alanların toplumsal etkilerinin olumlu ve olumsuz sonuçlarını, toplumun bilişim teknolojilerine bakışını ve bu teknolojileri etik bir şekilde kullanıp kullanılmadığı yani dijital vatandaşlık gibi konular incelenecektir.

Bilişim Teknolojisi Nedir?

Bilginin toplanmasını, işlenmesini, depolanmasını, ağlar aracılığı ile bir yerden bir yere iletilmesini sağlayan iletişim ve bilgisayar teknolojilerini de kapsayan bütün teknolojiler ‘bilişim teknolojisi’ olarak adlandırılmaktadır.

Başka bir tanım ise; Bilgiye ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını sağlayan her türlü görsel, işitsel araçlara bilişim teknolojileri denir.

Kısaca Bilgi + Donanım + Yazılım oalrakta tanımlanabilir

Bilişim Teknolojisi Çeşitleri Nelerdir?

Görsel Bilişim Teknolojileri: Fotoğraf Makinesi, Bilgisayar, Televizyon

İşitsel Bilişim Teknolojileri: Telefon, Radyo, Müzik Çalar(Mp3 çalar , ipod)

Bilişim Teknolojilerinin Yararları Nelederdir

Bilgiye kolay ve hızlı bir şekilde ulaşmayı sağlar.

İletişim ve hızlı haberleşmeyi sağlar.

Maliyeti azaltır ve verimliliği arttırır.

Bilişim Teknolojilerinin Zararları Nelerdir?

Bağımlılık (Teknoloji bağımlılığı)

Göz Bozuklukları

Kas ve iskelet sorunları

Yeme sorunları

İletişim bozuklukları, Psikolojik sorunlar.

Kontrolsüz alışveriş.

Şiddet ve cinsellik.

Bilişim suçları, Kötü alışkanlıklar edinme.

Yukarıda bilişim teknolojileri hakkında klasi bilgiler verdik. Bizi asıl ilgilendiren ise bilişim teknolojilerinin topluma olan etkisi. Yapılan araştırmalara göre bilişim teknolojileri toplum üzerinde daha çok olumlu etkiler sağlamıştır. Toplum için bilişim teknolojileri sosyoekonmik açıcan kendisine katkı sağlayan gelişmeler olarak nitelendirilmektedir. Yani eğer bilişim teknolojisi ekonomi, zaman ve hız olarak iyi işliyorsa bu toplum tarafından benimseniyor ve çok kullanılıyor. Şimdi bu bakış açısı ile toplumda bilişim teknolojilerinin olumlu görüldüğü yönleri inceleyelim.

Bilişim Teknolosinin Toplum üzerindeki Olumlu ve Olumsuz Yönleri Nelerdir?

Bilişim teknolojilerinin olumlu-olumsuz yönlerini İletişim, Ulaşım, sağlık, Sanayi, Eğitim ve Sanat alanında inceleyebiliriz.

İletişim Alanında Bilişim Teknolojileri

İnsanlar TV ve Radyolardan bilgilere daha rahat ulaşabilmekteler. Telefonun icadı ile uzak mesafelerle haberleşme imkanı doğmuştur. Daha sonra bunu bilgisayar, internet ve akıllı telefon teknolojileri takip etti. Bu teknolojiler insanlar birbirleri ile iletişim sağlamaları ve anında bilgiye ulaşmaları amacıyla oluşturulan teknolojilerdi. Telefonun icadı ile uzak mesafeleri yakına getirmek ve mesafe sınırı tanımaksızın insanlar birbirileriyle irtibata geçecebilsinler diye bu teknoloji geliştirilmişti. Daha sonra bilgisayar ve internet teknolojileri ile e-mail, messenger gibi iletişim uygulamaları ortaya çıktı. Bu teknolojilerde aynı sebep ile ortaya çıkarılmıştı. Daha sonra akıllı telefonlar ile evdeki bilgisayarlarımıza bağlı kalmadan gerek telefon görüşmeleri gerekse internetten anınd abilgi almak amacıyla hayatımızı kolaylaştıran teknolojiler oldu. Ama ne yazık ki insanlar bu teknolojileri etik bir şekilde kullanmadığı için bu teknolojiler bizi yönetmeye başladı.

İngiltere de bir laboratuvar merkezinde akıllı telefonların insan üzerindeki etkisini yadani bağımlılığını ölçmek için bir araştırma yapılmış. Bu araştırmada çok yoğun bir şekilde telefon ile vakit geçiren(Günlük ortalama 11 saat) bir kız bu araştırmada denek olarak kullanılmış. Bu kız öğrencinin elinden telefonu alınmış ve 5 gün süre ile ona verilmemiş. Bu süreçte beyin dalgalarını ölçen bir araç kızı takip etmiş. Sonuç olarka görülmüş ki gün geçtikçe kızın beyin dalgaları bir uyuşturucu bağımlısının uyuşturucudan yoksun kaldığı zaman ki belirtileri ile aynı şekilde belirti gösterdiği saptanmış.

Sanayi ve Ulaşım Alanında Bilişim Teknolojileri

Sanayi deveriminin ortaya çıkması ile İngiltere de sömürge toprakları olan Hindistan’dan ham madde getirilmesi karayoluyla çok masraflı ve uzun sürmesi sonucu buharlı gemiler ve buharlı trenlerin icadı ile bilişim teknolojileri ulaşım alanına giriş yaptı.

Teknolojinin gelişmesiyle çok uzun zaman alan yollar daha kısa sürede katedilmeye başladı.

Havacılık sanayisinde oluşan gelişmeler ile okyanus ötesi yolculuklar saatlere dönüştürülmüştür.

Makineler sayesinde hızlı, kolay ve daha fazla üretim yapma imkanı ortaya çıkmıştır.

Sanayi alanında İngiltere de madencilik şirketlerinden biri bu madenden çıkan hammaddeleri etiren bir makinenin bakımını insan eli yapamayacağı için bu makinanın bakımını yapabilecek o sıcak yere girebilecek aynı zamanda orda insan eli gibi hareketler yapabilecek bir ürün ihtiyacı sonucu böyle bir istekkte bulunuyor. O üniversitenin fizik ve bilişim bölümleri birleşip sinir merkezli hareket edebilen ve sıcaklığa dayanıklı kaplaması olan bir elden oluşan bir makine tasarlıyorlar ve mühendis o makine el ile bağlantılı(kablosuz) eldiveni giyiyor ve sinir hareketleri sonucu makine mühendisi el hareketlerini yaparak o maden makinesinin bakımı gerçekleşiyor.

Ulaşım alanında ülkemizde marmaray, metro gibi ulaşım araçları ile Gebze de oturan Halil amca Beylikdüzün de işe gidebiliyor. Yukarıda bahsettiğim gibi bilişim teknolojileri hız zaman ve ekonomi açısından insanlara yardımcı oluyor. En son makinisti olmayan üsküdar metrosu ile artık makinelerin kendi başına işleri yapabileceği ve insan gücüne ihtiyacın azaldığı görülmeye başladı. Sokaklarda yaptığım röportajlarda makinelerin gelişmesi ve en son olarak robotların ortaya çıkması insanları işsiz bırakacak şeklinde yorumları beraberinde getiriyordu. İstanbulda her gün 3 milyondan fazla araç trafiğe çıkmakta ve inanılmaz bir trafiğe neden olmaktadır. İlk araba icadında insanların hayatını kolaylaştıracağı düşünülen arabalar zamanla insanların çilesi olmaya başladı. Peki bunun nedeni arabalar mı yoksa fütursuzca araç alan her evde iki üç tane araba sahip olan biz tüketiciler miyiz? Bu araçların sayısının artması doğaya salınan egzos gazlarının artması ve aynı zamanda günümüzün altını olarak adlandırılan petrol kullanımının artması ile emperyalis güçler olarak adlandırılan devletlere bağımlı olunmasına yol açtı mı ?

Eğitim Alanında Bilişim Teknolojileri

Bilişim teknolojilerinden en çok faydalanan alanlarından olan eğitim alanı bu yönde çok ilerleme kaydetti. Matbaanın icadı ve sonrasında geliştirilmesi süreciyle kitapların basılması ile o gün ki zaman diliminde insanların eğitilmesi ve yeni şeyler öğrenmesine büyük katkı sağlamıştır.

Bilgisayarlar sayesinde sanal ortamda tüm kitap ve arşive ulaşmak mümkündir.

Canlı eğitim videoları ve hareketli görseller sayesinde daha kolay eğitim verilmesi sağlanmıştır.

Uzaktan eğitim teknolojisi ile uzak yakın demeden mesafe engeli olmadan eğitim alma fırsatı verilmiştir(Fırsat eşitliği)

Bu ilerlemeler bazı sorulara da neden oldu. Öğrenciler bu tekolojilerle daha mı iyi öğreniyor? Yoksa eski usuller daha mı iyiydi. Yapılan bir araştırmada öğrencilerin öğrenme seviyelerinin eskiye oranla daha kötü olduğunu ortaya çıkardı. Aslında bunun nedeni teknolojiyi kullanmayı bilmeyen eğitimciler miydi yoksa sistem mi? Bu bir araştırma konusu olarak ayrı bir makale konusu.

Sokakta yaptığım röporajlarda iki farklı yorum ile karşılaştım. Canan hanım biz eskiden bilgileri ansiklopedi ile bulurduk daha iyi öğrenirdik. Şimdi öğrenciler bir tıkla ile bilgiye ulaşıyorlar. Bilgi tembelliği var araştırma çaba gösterme yok. Kolay ulaşılan bilgi kolay unutulur yorumunu yaptı. Ama Tülay hanım ise çocukları bilgiye bu kadar kısa sürede ulaşmaları onların açısından iyi bir durum çünkü ne kadar çabuk ulaşırşarsa o kadar kolay o bilgiyi öğrenmeye başlarlar. Eskiden biz o bilgiye ulaşana kadar zaman harcardık sonra onu okuyacağız yarın sınav var çalışmamız lazım diye telaşa düşerdik yorumunu yaptı. Sizce hangisi haklı?

Günümüzde öğrenciler dershanelere dolu para vermeden internetteki videolar ile tablet yada pc kullanarak konuları öğrenmekte ve interaktif uygulamalar ile soru çözüp sınavlara hazırlanmaktadır. Ama aynı internette bilişim suçları işleyen dolandırıcılık yapan bu işi o açıdan kullanan gençlerimizde var. Şimdi biz bu ikincisi var diye birinci olan yararlı durumdan vaz mı geçelim? Birinci öğrenci bu teknolojiyi etik kullanırken diğer öğrenci etik kullanmıyor yani burda kullanım farkı var.

Yapılan bir araştırmada uzun süre bilgisayar ekranına bakmak epilepsi hastalığını tetikliyormuş. Günümüzde gençler ortalama 5-8 saat arası durmadan ekrana bakıyor. Günümüzde epilepsi hastalığı ise bilgisayarın icadından bugüne yüzde 38 oraında artış göstermiş. Bu o araştırmaların doğruluğunu mı kanıtlar yoksa kullanıcılar bilgisayarı etik bir şekilde kullanmadıkları için ekran mesafesini ayarlamadıkları için mi bu hastalık tetikleniyor?

Başka bir araştırmada ise uzun süre cep telefon ile konuşmanın kulak zarı rahatsızlığına neden olduğu bulunmuş. Bunun duymada yüzde 20 oranında kayba neden olduğu tespit edilmiş. Ama bunun oluşması için o radyoaktivite oranını ortalama 7-9 saat günlük kulağın alması gerekiyormuş. Peki bizim gençlerimiz bu kadar telefon ile konuşuyor mu? Ben bunu sokak röportajlarımda sordum ve ortalama 7 saat olduğunu tespir ettim. Tabi ben sadece 50 kişi ile görüştüm. Yapılan bu araştırmanın doğruluğunu gösteriyor. Peki bu soruna telefon mı neden oluyor? yoksa telefonun sadece bir iletişim aracı olduğunu unutan onu aşırı derecede kullanan insanlardan mı kaynaklanıyor?

Başka bir örnek verirsem yine sokakta yaptığım röportajlardan birinde Özel öğretim bölümü 4. sınıf öğrencisi Ayça bilişim teknolojilerinin eğitimde kullanılması ile ilgili güzel bir paylaşımda bulunmuştu. Ona sizin mesleğinizde bilişim teknolojilerinin önemi nedir soruma: “Biz bilişim teknolojileri ile o özel durumdaki öğrencilere kendi imkanlarımızla öğretemeyeceğimiz çok güzel şeyleri öğretiyorum. Öğrenme kitabı adını verdiğimiz bir sanal kötap oluşturup o öğrencilere nesneleri ne işe yaradıklarını ve nasıl kullanacaklarını simülasyonlar ile öğretiyoruz demişti. Bilişim teknolojileri bizim işimizi çok kolaylaştırdığı gibi işimizi doğru bir şekilde yapmamızı sağlıyor bu şekilde evimize gittiğimizde bugün öğrencilerimize güzel ve verimli şeyler öğretebildik duygusu ile yastığımıza kafamızı koyduğumuzda rahatlıkla uyuyabiliyoruz” şeklinde açıklama yaptı.

Bilişim teknolojilerinin eğitim alanında en yararlı olduğu alan simülasyondur. Hayati tehlike arz eden durumlarda simülasyon teknolojisi kullanılır. Araba testleri uçak testleri gibi bir çok alanda kullanılan bu teknoloji ile can kaybı yaşanmadan tehlikeli eğitimleri verilebilmektedir.

Sağlık Alanında Bilişim Teknolojileri

Elektroniğin gelişmesiyle hasta takip cihazları geliştirilmiştir.

MR vb cihazların gelişmesiyle insan vücudu üzerinde detaylı inceleme yapabilmek mümkün hale gelmiştir.

Elektronik alanında ki gelişmelerle ile hastalıkları erken tanıma imkanı oluşmuştur.

Yukarıda bahsettiğimiz tüm alanlarda olumsuz etkileri hep sağlık açısında sorunlardan bahsettik. Sağlık alanında bulunan bilişim teknolojileri bazı örnekler. Geçen ay koyun kalbini 3D yazılar ile üreten bilim adamları bu çalışmalarına devam ettiklerinde insan kalbi ve diğer organları üreterek organ nakline gerek kalmadan organ bekleyen hastalara çare olacağına dair açıklamala yaptı. Burda o 3D yazıcısı ve onu bu yöne yönelten yazılım bunların birleşimi işte bilişim teknolojisidir.

Uzaktan eğitime giren Dr. Zeynep Taçgın ameliyat teknikerleri için ameliyat malzemelerin yerleri ile ilgili arttırılmış sanal gerçeklik tekolojisi ile bir program yazmış. Bunu derste bize göstermişti. Uygulama sanal gerçeklik gözlüğü teknolojisine entegre ettiği yazılım ile sizi ameliyathane ortamına götürüyor. Orada ameliyat malzemeleri var ve siz onları doğru yerlerine koymalısınız. Yanlış yaparsanız yanıyorsunuz ve başa dönüyor doğru yaparsanız uygulamayı tamamlıyorsunuz. Bu uygulama gerçek ortamda hijyen açısından uygun olmadığı için bu uygulama sayesinde bu eğitim verilebilecek.

Yapılan araştırmalara göre bilgisayar kullanımı sonucu insanların fiziksel olarak tembelleştiği ve obezite hastalığı oluştuğu. Hatta bu hastalık bilgisayarın icadı ve kullanım oranının artmasıyla doğru orantılı artmaktadır. Bazı insanlar var ki yaklaşık 15 saat boyunca bilgisayar karşısından kalkmayıp onunla uğraşmaktadır. Peki suçlu bilgisayar mı? yoksa onu 15 saat durmadan kullanan insanlar mı?

Sanat Alanında Bilişim Teknolojileri

Resim, fotoğraf, filmler içi bilgi kaynağı olmuştur.

Video ve Fotoğraflar üzerinde, düzenleme yapma, çeşitli değişiklikler yapma gibi imkanlar sağlamıştır.

Yeni çıkan teknolojilerle çözünürlükler çok yüksek seviyelere çıkmıştır.

Günümüzde izlenen o aksiyon filimleri tamamiyle bilişim teknolojilerinin ürünüdür. O efektlerin yapılması o filmlerin düzenlenmesi tamamiyle teknoloji sayesinde olmaktadır.

Bir Örnek olay ile bilişim teknolojisin,n etik kullanılmazsa toplumda nasıl etkiler yarattığını göstermeye çalışalım.

Çin de bir ailenin 6 aylık bebekleri varmış. Bu aile bilgisayar oyunları ile tanışmış ve çok popüler olan bir oyunu evlerine almışlar. Anne ve baba bu oyunu oynayama başlamışlar. bir gün iki gün üç gün derken tam tamına bir hafta boyunca bu oyunu oynamışlar ve hiç kalkmamışlar. Bir hafta sonra bakmışlar ki çocukları açlıktan ölmüş.

1)Burada suçlu o bilgisayar oyunu yani teknoloji mi yoksa anne ve baba mı?

2)Sizce o anne baba çocukları öldükten sonra bir daha bilgisayar oyunu oynar mı?

3)Siz olsaydınız bu durumda ne yapardınız?

Oyun oynarken yemek yemeyi unutup açlıktan ölen oldu diye haber okumuşutum. Teknoloji bağımlılığının suçu kullanıcılar mı yoksa teknoloji mi?

Sokak röporatjlarımda yaptığım röportajlarda Kadıköy de Hafize teyze ile yapığım röportajı aynen paylaşmak istiyorum.

Ben: Merhaba teyzecim ben Marmara Üniversitesi Bilgisayar Öğretmenliği(Bilişim teknolojiler öğretmeni diyince ne demek istediğimi anlamadı) okuyorumç Ödevim için size bir kaç soru sorabilir miyim?

Hafize Teyze: Tabi evladım öğrenciye yardım etmek isterim.

Ben: Teşekkürler teyzem. Bilişim teknolojiler(Telefon bilgisayar vb) sence toplumu nasıl etkiliyor.

Hafize Teyze: “Ayy Allah o telefonların belasını vermesin. Sürekli gençlerin elinde. Karşıdan karşıya geçerken bile ona bakıyorlar. Kulaklarında bir kulaklık bizi hiç duymuyorlar. Benim torunlar bayramda mesaj atıyor ama yanıma gelmiyor. Torun bize ziyarete gelince yüzümüze bakmıyor sürekli onunla ilgileniyor.” dedi.

Bu konuşma daha uzun ama özet yapmaya çalıştım. Teyzeme göre teknoloji çocukları asosyal yapıyor çevre ile bağlarını koparıyor ve umursamaz ilgisiz bir gençlik ortaya çıkıyor. Peki gerçekten bunun sorumlusu o telefonlar mı yoksa onları etik kullanmaya gençler mi?

İşte yukarıda sorduğum tüm soruların cevabı Dijital vatandaşlık. Ne mi bu dijital vatandaşlık gelin öğrenelim.

Dijital Vatandaşlık

Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknoloji kullanımına ilişkin davranış normları olarak tanımlanmaktadır.

Dijital vatandaşlık teknolojiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu konuda bilgilenmeyi içermektedir.

Dijital vatandaş;

Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,

Çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen,

Ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen,

Teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,

Sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır.

Sonuç

Dijital vatandaş teknolojiyi bilinçli etik kullanır yukarıda bahsettiğimiz sağlık sorunları yada çevre sorunlarının ortaya çıkmamasını sağlar. Sonuç olarak sürekli insanlar teknoloji suçluyor. Şu …. çıktı işsiz kalacağız yok şu …. çıktı gençler hasta oldu. Hırsızın hiç mi suçu yok. Suçlu olan teknoloji değil insanlar. Sen teknolojiyi verimli ve etik kullanmazsan tabiki herşeyin faslasının zararı olduğu gibi teknolojininda fazla kullanımı zararlıdır. Daha doğrusu etik kullanımaması zararlıdır. 2 yaşındaki bir çocuğa ailesi tabletten dergi açmış ve parmağıyla ittirince sayfanın değiştiğini gören çocuk bunu yapmaya başlamış. Daha sonra gerçek dergi gören çocuk o tabletteki ile aynı olduğunu görünce sayfalarını orda yaptığı gibi ittirmiş ve sayfalarını çevirmiş. Yani teknoloji aslında iyi eğer onu doğru kullanırsak. Yani bu teknolojinin toplumda olumsuz diye nitelendirilen durumları eğitim ile(dijital vatandaşlık) düzeltilebilir. Nasıl herşeyin bir eğitimi oluyorsa bilişim teknoloji kullanımınında bir eğitimi var. Ama bu eğitimin en zor yani Bloom taksonomisinde ki en zor öğrenme olan duyuşsal(Tercih, yönelim) öğrenmeyi barındırmasıdır. Yani temel esas neye yöneleceğidir. Öğrencilere sorsanız ben çok iyi bilgisayar kullanıyorum herşeyi biliyorum der. Ama sandalyesinin bilgisayarı ile konum olarak neresinde hangi yükseklikte olduğunu bilmez. Bunu bilmediği için sırf ve kas ağrıları oluşur. İşte bu bilişim teknolojileri eğitimi olmadığı için oluyor. O yüzden bilişim teknolojilerinin tam anlamıyla topluma olumlu olarak yansıması için eğitim şart…

Kaynakça

https://paperity.org/p/149981806/toplumsal-ve-yonetsel-alanda-bilisim-teknolojilerinin-kriminal-etkileri

https://www.academia.edu/37544006/B%C4%B0L%C4%B0%C5%9E%C4%B0M_TEKNOLOJ%C4%B0S%C4%B0NDEK%C4%B0_GEL%C4%B0%C5%9EMEN%C4%B0N_SOSYOEKONOM%C4%B0K_ETK%C4%B0LER%C4%B0

http://ayseyilmaz0715.blogspot.com/2012/03/bilgi-teknolojilerinin-toplumsal.html

https://www.delinetciler.net/showthread.php?t=62942

https://www.odevsel.com/bilim/1844/bilisim-ve-topluma-katkilari.html

http://eliftekay.blogspot.com/2013/03/bilgi-teknolojilerinin-toplumsal.html

http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/99126/Oyuna_daldi__bebegi_oldu.html

https://www.ntv.com.tr/turkiye/40-saat-oyun-oynayan-genc-oldu,vGk6BKSXCkeL2DqOssgo7w