Hazırlayan: Yalçın ARSLAN
İÇİNDEKİLER:
- Yeni Türk Ticaret Kanunu Ne Zaman Yürürlüğe Girmiştir ?
- Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Bilişim ve İnternete İlişkin Maddelerin İncelenmesi
- Firmaların TTK Kapsamında Bilişim ve İnternet Başlıkları Adı Altında Sorumlulukları Nelerdir ?
- Firmaların Hizmet Sağlayıcıları ile İlişkisi Nasıl İşlemelidir ?
- Firmalar Tutulan Verileri Nasıl Saklamalı ?
- Sonuç
- Kaynakça
Yeni Türk Ticaret Kanunu Ne Zaman Yürürlüğe Girmiştir ?
Türk Ticaret Kanunu 1956’da ilk yürürlüğe girdiği tarihten sonra dönem şartlarının değişmesi ve yeni ihtiyaçların oluşmasından kaynaklı yeni yapılarıyla yeni Türk Ticaret Kanunu hazırlanarak 14 Şubat 2011’de resmî gazetede yayınlandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi onayıyla da en son günümüzde 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren güncel olarak yeni Türk Ticaret Kanunu, yasalarımızda bulunmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nun yeniden yapılandırılması ve güncelleştirilmesindeki neden bilişim teknolojilerindeki yeniliklerden kaynaklanmaktadır (Şengel, 2011).
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Bilişim ve İnternete İlişkin Maddelerin İncelenmesi
Günümüzde bilişim alanıyla ilgili yasalara bakıldığında Türk Ticaret Kanunu (TTK) görülebilir. Bu kanun, bilişim alanının ekonomi alanındaki yansımasını içeren yasaları bulunmaktadır. Ekonomi alanında ve ticari sektöründe internette sıklıkla kullanılan; firma toplantıları, elektronik imzalar, e-posta veya internet ortamında sözleşmelerin yapılması gibi konular hukuksal bir çerçevede genel kurallar ve yasalarla uygulamaya konulmuştur (Dülger, 2014). Bu konularda oluşabilecek ihlallerin yaptırımında gerekli tedbirlerin alınması anlamında alınan yasalar bulunmaktadır. Türk Ticaret Kanunu genel itibariyle bilişim alanındaki yapıların ekonomi alanına yansımalarını içermektedir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile firmaların, şirketlerin yaptıkları işlerin internet ortamında da yapılabilmesinin önünü açmıştır (Baştürk, 2011).
Bu açıdan bakıldığında, dokümanların elektronik bir yapıda oluşturulması ve korunması, firmaların toplantı bilgilendirilmelerinde elektronik postayı kullanarak bilgilendirmesi buna benzer yapıların bilişimdeki gelişmenin yasalara uygulanmasıyla ekonomik bir boyutta da değerlendirilmesi ve hukuksal bir boyutta düzenlemeye gidilmesi bu kanunla görülmektedir (Dülger, 2014). Bilişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte suç işleme yöntem ve yapılarında değiştiği düşünülürse ceza anlamında hukuk yapılarındaki değişiminde buna bağlı olarak geliştirilmesi olmazsa olmaz olarak görülmektedir. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 1527.maddesi gereğince firmaların toplantıları elektronik olarak internet ortamından yapılabileceği gibi normal olarak firmada da yapılabilir ancak isteyen firma çalışanları toplantılara internetten de katılabilir diye ibare eklenmiştir (Beder, 2021).
Firmaların TTK Kapsamında Bilişim ve İnternet Başlıkları Adı Altında Sorumlulukları Nelerdir ?
Yeni Türk Ticaret Kanunu 12.maddesine bakıldığında bir kişinin veya kurumun bir işletmeyi açtığını standart gazete, radyo, televizyon gibi yollardan ilan edebileceği gibi diğer bir yol olan internet siteleriyle de ilan edebileceğinin kararı alınmıştır. Günümüzdeki bilişim teknolojilerinin de gelişmesiyle alınan karar olağan olmakla birlikte çeşitli risklerde barındırmaktadır. Örneğin bir kurum veya şirket fiilen açık olmadığı halde o şirket varmış gibi internet siteleri bulunabilir veya bir şirketi olup da internet sitesi olmadığı halde sahte bir internet sitesinin kurulması da dolandırıcılığa sebep olabilir.
İşletmeler arasında karşılıklı anlaşmaların fesihlerin ihbar veya ihtarların noter ile olabileceği gibi elektronik imza kullanılarak karşılıklı kayıtlanan elektronik posta ile bildirilmesi Türk Ticaret Kanunu’nun 18.maddesinde belirtilmiştir. Ancak TTK’de çek, senet gibi yapılarda elektronik imza ile yapılamayacağı vurgulanmıştır (Beder, 2021). Bu kanunla resmi olarak uygulanan faturaya yapılacak olan herhangi bir itirazda elektronik imza ile yapılması mümkün kılınmış ve bu elektronik imzanın da elektronik posta üzerinden kayıtlarla yapılması ve herhangi bir durumda kanıt olarak kullanılması yeni Türk Ticaret Kanunu maddelerinde içermektedir (Dülger, 2014). Bununla birlikte şirketler arasında olsun veya gerçek kişiler arasında olsun şirketlerin aralarındaki e-fatura, hesap bilgileri, banka bilgileri, ihbar ve sözleşmeler de bilişim ve internetin bu alanda kullanılmasıyla başlamıştır.
Kayıtlı elektronik posta (KEP) ile zaman damgası ve elektronik imzanın yer aldığı gönderen ve alıcı bilgilerinin bilindiği bir sistemde alıcıya elektronik postanın ulaşıp ulaşmadığı veya ulaştığı tarih kanıt olarak sağlamaktadır. Elektronik imzanın yasal olarak kullanılması için sertifika veren elektronik sertifika hizmet sağlayıcıları bulunmaktadır (Beder, 2021). Gönderilen elektronik postalar yetki almış denetim olarak üçüncü bir kişi kurum veya kuruluşlar tarafından kontrol edilmektedir. İlerde yaşanabilecek bir uyuşmazlıkta bu elektronik postaların verilerinin tutulması için taraflardan onay alabilmektedir. Yani bu kayıtlı elektronik posta üzerindeki hizmet sağlayıcılar için yetkili kuruluşların üçüncü bir kişi olarak elektronik imza ve hukuk boyutunda sorumlulukları vardır. Bir diğer ifadeyle kayıtlı elektronik posta sağlayıcıları elektronik bir sertifika sağlamaktadır. Bu alanda AB’nin telekomünikasyon standartları enstitüsü aracılığıyla kayıtlı elektronik posta (KEP) ile ilgili standartları belirlemiştir (Dülger, 2014). Bu konunun Türk Ticaret Kanunu içeriğinde yetkilendirmeleri ve denetimleri için görevli kurum olarak bilgi teknolojileri ve iletişim kurumunu göstermiştir. Bu madde Türk Ticaret Kanunu’nun 1525.maddesinde yer almaktadır. Bu kanun ile KEP sistemi aracılığıyla şirketler yazışmalarını ve belgelerini elektronik posta ile bu sistem yoluyla yapabileceklerdir.
Firmaların Hizmet Sağlayıcıları ile İlişkisi Nasıl İşlemelidir ?
KEP sistemini kullanabilmek için kimlik bilgilerinin tespiti önceden mutlaka yapılmak zorundadır. KEPHS sistemi ile birlikte de bu veriler korunacaktır. Kayıtlı elektronik posta ile kurulan bu yapının yetkili olarak üçüncü kişilerin yani kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcıları tarafından yapılabilecek herhangi bir hukuksal boyutta suçta gerekli işlemlerin bu kişilere uygulanarak gerekli ceza yaptırımı uygulanması sağlanacaktır. Bağımsız denetimlerce incelenen firmalar gerekli yerlere tescil yaptırdıktan sonraki üç ay içerisinde internet sitesi açma yükümlülüğü bulunmaktadır. Buradaki denetime tabi olma şartı aranması önemli bir durumdur, bütün şirketler internet sayfası açması gibi bir zorunluluk teşkil etmemektedir (Beder, 2021).
Bilişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte internetinde yaygınlaşmasıyla firmalarında kendi sitelerini ve internet hesaplarını açmasıyla firmalara ekonomik bir yol açılmış oldu (Baştürk, 2011). Türk Ticaret Kanunu’nun 55 ve 63.maddelerine bakıldığında haksız rekabetten bahsedilmiştir. Bu maddelere göre herhangi bir durumda oluşabilecek haksız rekabete yol açabilecek kişiler veya şirketlere cezai yaptırım uygulanacağı yer almaktadır. Bu maddelerin bilişim ile olan alakası ise şirketlerin web internet siteleri üzerinden oluşturabilecekleri haksız rekabetten de bahseder.
Firmalar Tutulan Verileri Nasıl Saklamalı ?
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64 ve 65.maddelerini incelendiğimizde ise, ticari boyuttaki belge ve kayıtların elektronik olarak verilerin saklanabilip arşivlenmesini bunların geçerli birer yapı olduğunu ve kanıtlanması durumunda kullanılabileceğinin ifade edildiği maddelerdir (Dülger, 2014). İlgili maddelerde verilerin korunmasının iki yolla olacağının birincisinin klasik yöntemle dosya şeklinde verilerin toplanması ikinci olarak da bilişim alanını ilgilendirende kısım burasıdır verilerin USB, hard disk ve elektronik ortamlardaki unsurlarla korunup saklanması gerekli maddelerde beyan edilmiştir. Bununla birlikte bu verilerin üçüncü kişilerin eline geçme riskine karşı çok dikkatli olunmalıdır.
Diğer maddelere de bakıldığında; Türk Ticaret Kanunu’nda 1524.maddeye baktığımızda her şirketin bir internet sitesinin olması gerektiği 1525.maddesine baktığımızda ihtarların, belgelerin, faturalın vb. unsurların iletiminde elektronik posta kullanabileceğinin ibaresi yer almaktadır (Dülger, 2014). Bu şekilde ticari boyuttaki firmaların, unsurların TTK açısından bilişim, internet ve firmaların gerekli yapmaları gereken unsurlar ele alınmıştır.
Türk Ticaret Kanunu’nda bir diğer önemli hususta elektronik fatura kayıt sisteminin yer almasıdır. Bu anlaşmayla birlikte firmalar faturalandırma işlemlerini elektronik olarak da yapabileceklerdir. Firmalar ayrıca ancak sistemde kayıtlı kullanıcılara elektronik fatura gönderebilir veya alabilir. Bu yapının ayrıca vergi mevzuatında uygun bir şekilde yapılmalı ve gerektiğinde kanıtlanabilir bir şekilde elektronik imza şeklinde firmaların şeffaf olması beklenmektedir. Firmaların elektronik fatura göndermesi için ayrıca e-fatura uygulaması üzerinden hesap oluşturması beklenmektedir.
SONUÇ
Yeni Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde firmalardaki bilişim alanıyla alakalı prosedürün nasıl işlendiği genel açıdan bahsedilmiştir. Türk Ticaret Kanunu ile birlikte firmalardaki işlemlerin bilişimin gelişmesiyle çağa uygun olarak yasa olarak da eklenmesi yapılan işlerin daha hızlı yapılmasına vesile olsa da kötü niyetli kişiler için bilişim açısından firmalar gerekli güvenlik önlemlerini almalıdır.
KAYNAKÇA
Baştürk, İ. (2011). Türk Ticaret Kanunu’nda Bilişim Yoluyla Haksız Rekabetin Hukuki-Cezai Sonuçları. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 1(6), 279-320.
Dülger, M. V. (2014). Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki Bilişim Alanına İlişkin Düzenlemelerin Ceza Hukukuna Yansımaları. Ankara Barosu Dergisi. 1, 111-144.
Beder, A. (2021). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Anonim Şirketlerde Elektronik Yönetim Kurulu. (Yüksek Lisans Tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Hukuk Bölümü, Ankara.
Şengel, S. (2011). Yeni Türk Ticaret Kanunun Sermaye Şirketleri ile İlgili Getirdiği Yeniliklerin Değerlendirilmesi. Türk Dünyası Dergisi. 3(2), 21-40.
Bu makale duplichecker sitesi üzerinden 13.05.2021 tarihinde kontrol edilmiştir. Makale, benzerlik değeri ile kabul edilmiştir. Result Completed: %100 Plagiarism: %0 Unique: %100
Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Kapak Görseli https://www.freepik.com/free-vector/communication-flat-icon_4167276.htm#page=1&query=company&position=14 sitesinden alınmıştır.
İstanbul’da doğdum.İlkokulu Kuvayi Milliye İlköğretim Okulunda okudum. Liseyi Şişli Kurtuluş Anadolu Lisesinde okudum. Yabancı dil öğrenmeyi severim. Ailemle ve arkadaşlarımla vakit geçirmeyi severim. Bunun için gerekli zamanı ayırmaya dikkat ederim. Hayatımda çok empati kurarım. Bilim kurgu filmlerini izlemeyi severim. Yeni teknolojileri ve gelişmeleri takip etmeye çalışırım. Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği ikinci sınıf öğrencisiyim. Kendimde yazılım alanında gördüğüm eksiklikleri tamamlamak için elimden geldiği kadar eksikliklerimi analiz eder ona göre çalışırım. Şimdiye kadar gördüğüm algoritma dersinde C, temel programlama dersinde Python ve ileri programlama dersinde C# programlarında elimden geldiğince eksikliklerimi kapatarak, üstüne koyarak ilerlemek istiyorum. Hedeflerim ve ideallerim doğrultusunda elimden gelen gayreti göstereceğime ve kendime güveniyorum.
