İçindekiler
Giriş 
Etik – Felsefe İlişkisi
Mesleki Etik Kavramı
Meslek Etiğinin İlkeleri
Meslek Etiği İlkelerinin Yararları
Mesleki Etiğe Uygun Davranışların Sonuçları
Sonuç
Kaynakça

Giriş 
Toplumda her meslek grubuna ihtiyacımız var. Daha da önemlisi meslek gruplarının işlerini iyi yapmasına ihtiyacımız var. İşte mesleki etik kuralları sahip olduğumuz mesleği icra ederken bize belirli çizgiler çizerek yol gösteriyor. Bu yazıda sizleri mesleki etik kavramı üzerine bilgilendirmek istedim.

Etik – Felsefe İlişkisi

Bugün ‘etik’ adı altında karşımıza çıkan ahlakların ve ahlaklılık bildirgelerinin ya da “meslek etiklerinin” de yaşamımızda önemli bir yeri vardır; ama felsefi bilgiyle oluşturuldukları ve değerlendirildikleri takdirde ve kendilerine özgü işlevleri bilindiği takdirde yaşamımızda yerleri vardır. Etik değer koruyarak yaşayabilmek ve mesleğimizi etik değer koruyarak yapabilmek için, normlardan ziyade etik değerin ve etik değerlerin felsefi bilgisine dayanan felsefi bir eğitime ihtiyaç vardır. Çünkü böyle bir eğitim, yüz yüze geldiğimiz durumlarda, insan onurunun nerede tehlikede olduğunu gören bir göz kazanmamıza yardımcı olabiliyor.( TMH – TÜRKİYE MÜHENDİSLİK HABERLERİ SAYI 423 – 2003/1)

Mesleki Etik Kavramı

İş hayatındaki davranışları yönlendiren, onlara rehberlik eden etik prensipler ve standartların toplamına “mesleki etik” denilmektedir. Belirli bir meslek grubunun, meslek üyelerine emreden, onları belli kurallarla davranmaya zorlayan kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan, mesleki rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkelerdir. Tarihsel süreç içerisinde, insanoğlunun ihtiyaç duyduğu her türden mal ya da hizmet üretimi çeşitli meslek gruplarının doğmasına neden olmuştur. Bu meslek grupları zamanla örgütlenip bir takım ilkeler belirlemiştir. Bu ilkelerin arasında, etik-ahlaki değerler önemli bir yer tutmuştur. Mesleki etik bir öz denetim düzeneği gibi çalışır fakat diğer denetim biçimlerinden farklı olarak içseldir ve manevi bir nitelik taşır. Meslek etiği; genel ahlaki ilkelerin söz konusu meslek özelinde yeniden yazılmasıdır. (MEGEP, 2006, 23-25)

Meslek Etiğinin İlkeleri Nelerdir?

Meslek Etiği kavramı belli ilkeler altında açılım gösterir. Bu ilkeler bütünü meslek etiğini ayakta tutar. Bu ilkeleri beş ana başlıkta inceleyebiliriz.

Mesleğe Bağlılık İlkesi

Meslek etik ilkelerinden birisi mesleğe bağlılıktır. Kişinin yaptığı mesleği benimsemesi, önemsemesi ve en iyi şekilde yapmaya çalışmasıdır. Mesleğe bağlılık kişinin mesleği sevmesine, daha rahat yapmasına ve gelişmek için çaba göstermesine yardımcı olur.

Yasallık İlkesi

İş hayatında çalışan haklarından üretim süreçlerine kadar her aşamada yasalara bağlı kalmak meslek etiğinin bir ilkesidir. Günümüzde gerek çalışan haklarını, gerek üretim ve pazarlama süreçlerini düzenleyen yasalar mevcuttur. Çalışma hayatında bu yasalara uyulması keyfi davranışlardan kaçınılması meslek etiği kapsamında dikkat edilmesi gereken konulardandır.

Doğruluk İlkesi

Doğruluk ilkesine bağlı kalmak istiyorsak, iş birliklerinde ya arkadaşlıklarında kurduğumuz ilişkilerde samimiyetten, içtenlikten söz etmemiz gerekir. İş ilişkilerinde en önemli şeylerden birisi de güven unsurudur. Güven unsurunu zedeleyecek her türlü davranıştan kaçınmalı herkes tarafından kabul görmüş doğrulardan ayrılmamalıyız. İş hayatı içerisinde doğru davranışlarda bulunmak, yalandan uzak durmak, iş kurallarına uymak ve dürüst olmak dikkat edilmesi gereken meslek etiği ilkelerindendir.

Yeterlilik İlkesi

İş dünyasında her gün her şey değişmektedir. Yeni bir gelecek inşa olurken teknolojinin hızla ilerlemesi, dünya trendlerinin değişmesi iş dünyasında var olan sisteme ayak uydurabilmek için kişileri değişmeye zorlamaktadır. Bu noktada meslek ilkelerine bağlı kalmak isteyen bireylerin bu değişime ayak uydurması, yetersiz olduğunu düşündüğü noktalarda gelişmeye çalışması meslek etiğinin bir gerekliliğidir.

Güvenilirlik İlkesi

Meslekten öte insan ilişkilerinin en temel unsurlardan birisi güvendir. İlişkiler güven temelinde gelişirse olgunlaşabilir. İş hayatı için de bu geçerlidir. Yaptığınız iş ne olursa olsun ilişki kurduğunuz kişilerin güvenini sağlamak ve bu güveni korumak asli görevlerimizden biri olmalıdır. 

Meslek hayatınızda, mesleki etik kurallarına uymak size bir çok şey kazandırır. Ekip çalışmasının gücünü ve verimini artırır. Çalışanlar birbirine saygı duyarken kuruma bağlılık geliştirirler. Öz denetim mekanizmasını geliştireceği için sürekli denetleme ihtiyacını ortadan kaldırır. (Uslu, 2019)

Meslek Etiği İlkelerinin Yararları

Meslek etiği ilkeleri ile aynı işlevi gören mesleki etik kodlar da söz konusudur. Etik
kod, çalışanların hangi davranışlarının kabul edilebilir bulunduğuna ilişkin olarak yol gösteren, meslek ya da kurum tarafından beklenen resmi ifadelerdir (Ferrel ve Fraedrich,1994, 170). Meslek etiği ilkeleri ya da kodları aşağıdaki yararları sağlar:

  1. Meslektaş baskısı sağlayarak bireyleri etik davranış göstermeye motive eder
  2. Bireylerin kişilikleri yerine doğru ya da yanlış eylemler konusunda daha tutarlı ve kararlı bir rehberlik sağlar
  3. Belirsiz durumlarda nasıl davranılacağı konusunda rehberlik eder
  4. Yönetici ya da patronların otokratik gücünü kontrol eder
  5. Kurumların toplumsal sorumluluklarını tanımlar
  6.  Kurumun ya da mesleğin çıkarlarına hizmet eder.  (İnayet, 2011, 3)

 

Mesleki Etiğe Uygun Davranışların Sonuçları

İş hayatında etik değerlere uygun davranışlarda bulunmanın çeşitli sonuçları vardır. İş hayatındaki etik davranışların olumlu sonuçları olarak şunları sayabiliriz;

İş ortamında saygınlık kazanma  
İş ortamında ki güvenilirlik 
İş dünyasında iyi bir imaja sahip olma  
İş hayatında karşılaşılacak problemlerin çözümünde kolaylık görme 
Etik değerlerle kalite yönetimi, stratejik planlama gibi alanların yönetilmesine de yardımcı olma  
Etik değerlerle kurumların sosyal sorumluluklarını düzenli bir şekilde yerine getirmesini sağlama  
Etik değerlerle haksız rekabetin engellenmesini sağlama  
İş ortamında kabul görme (MEGEP, 2006, 35)

Sonuç

Mesleki etik kavramıyla ilgili yaptığım araştırmalar sonucunda belirtmek isterim ki bir mesleği icra  etmekle, bir mesleği erdemle icra edebilmek arasında çok büyük bir fark var. Kişiler herhangi bir alanda meslek sahibi olabilir. Fakat bu durum bize kişinin mesleğini her zaman etik ilkelere bağlı kalarak yapacağının garantisini veremez. Mesleki etiğin bazı kuralları her ne kadar kurum tarafından denetlenebilir olsa da ben bu konunun insanın vicdanına kalmış bir mesele olduğunu düşünmekteyim. Sadece mesleki olarak değil hayatımızın her alanında etik normları korumak, belirli değer yargılarına uymak durumundayız. Toplumun bu değerler sistemine göre hareket etmesi için ise ahlak felsefesi ve mesleki etik eğitimlerini daha da önemli kılmalıyız.

Kaynaklar

İoanna KUÇURADİ, TMH – TÜRKİYE MÜHENDİSLİK HABERLERİ SAYI 423 – 2003/1
http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/282.pdf

Şerife Kütük, MEGEP, 2006
(Meslek Etiği, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Eğitimi Ve Öğretimi Güçlendirilmesi Projesi, Syf: 23-25 Ankara, 2006.) 
https://www.academia.edu/

Kübra Uslu, 2019
https://www.iienstitu.com/blog/mesleki-etik-nedir

Aydın İnayet, 2011, 3
https://web.archive.org/web/20111025145248/https://www.tbmm.gov.tr/etik_komisyonu/belgeler/makale_KamudaEtik-InayetAydin.pdf

Şerife Kütük, MEGEP, 2006
(Meslek Etiği, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Eğitimi Ve Öğretimi Güçlendirilmesi Projesi, Syf: 35 Ankara, 2006.) 
https://www.academia.edu/

Görsel: Gerd Altmann 
https://pixabay.com/tr/photos/el-s%C4%B1k%C4%B1%C5%9Fma-eller-diz%C3%BCst%C3%BC-bilgisayar-3382503/

 

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.