İÇİNDEKİLER

  • Giriş
  • Erdem Ahlakına Dair
  • Erdem Ahlakı Nedir?
  • Ahlaki Erdemin Özellikleri
  • Ünlü Düşünürlerde Erdem Kavramı
  • Aristoteles ve Erdem Ahlakı
  • Kant ve Erdem Ahlakı
  • Sonuç
  • Kaynakça

 

Erdem Ahlakına Dair

Felsefe tarihi boyunca birden fazla ünlü filozof erdemin ne olduğu hakkında çeşitli varsayımlarda bulunmuşlardır. Genel anlamıyla Erdem kavramı ” Ahlakın övdüğü, iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk vb. niteliklerin genel adı, fazilet ” anlamına gelir. Bunun yanı sıra “Erdem” kavramına filozof tarafından da farklı anlamlar yüklenmiştir. Erdemli olmayı genellikle bilgili olmaya, mutluluğu ise erdeme bağlamıştır. Yani bilgili insan erdemli olur, erdemli olan insan ise mutlu olur.
Erdemli olmak, “İnsanın ve yaşamın anlamı nedir?” sorusuna verilen felsefi cevapların en başında gelmektedir. Bu cevaptan da anlaşıldığı gibi erdem kelimesi insanoğlunun varoluşunun temsilidir. Erdemli olmak insanın akıl ve iradesiyle seçebileceği ahlakın gereğidir. Buna istinaden erdem akla uygun davranmaktan geçer denilebilmektedir. İnsanın yaşadığı şeyler seçimlerden ibarettir. Her birey kendi ahlak kurallarına göre seçimlerde bulunur ve bu seçimleri sonucunda bir hayat sürmektedir.

 

Erdem Ahlakı Nedir?

Erdem ahlakına göre, erdem kişinin kendinde iyi olan ahlaki değerleridir. “ Nasıl bir insan olmalıyım?” sorusunu ahlakın en temel sorusu olarak görür. Bir eylemin ahlaki olarak doğruluğu eylemi yapan kişi tarafından sergilenen davranışa bağlıdır. Sadece erdemin sonucuna bakarak bazı insanların erdemli davrandıklarını yani cesur, güvenilir veya ılımlı davranışlar gösterdiklerini söyleyebiliriz. Ancak, erdemli davranışta bulunmakla erdemli olmak arasında bir ayrım vardır. Erdemli olmadan da insanlar erdemli davranışlarda bulunabilirler. Bu sebeple, erdem ahlaki bir eylemi kendi başına değil, eylemi gerçekleştiren kişinin karakteriyle birlikte değerlendirmektedir. Ahlaki eylemi gerçekleştiren kişinin genel ahlaki yaşamına ve seçimlerine ilişkin iç ve dış koşulları bilmeksizin bir ahlaki eylem hakkında doğru ve yeterli bir değerlendirme yapmak olanaksızdır.
Erdem ahlakı aynı zamanda ahlaki yargı ve eylemlerin gerçekleşmesinde duygu ve isteklere olumlu bir rol yüklemektedir.

 

Ahlaki Erdemin Özellikleri

Ahlaki erdemler iradeye dayanmaktadır. Yani hiçbir insan doğuştan erdemli yahut erdemsiz doğmaz. Buradan hareketle ahlaki erdemlerin bir alışkanlık ile kazanıldığını söylenebilmektedir. Kişinin bu erdemleri kazanabilmesi için bir eğitim görmesi gerekir.
Ahlaki erdemler için genel-geçerlilik önemlidir. Bu yüzden nesnel bir seçim yapılması doğru olmayacaktır.
Eğitim ve öğretim sonucu alışkanlık haline gelen erdemlerin kazanmış olduğu süreklilik önemlidir. Belirli bir süre devam edip sona eren davranışlar gerçek erdem değildirler.(FARABİ,2018 s. 19-20)

 

Ünlü Düşünürlerde Erdem Kavramı

Friedric Hegel: Erdem, varlığın bilincidir.
Kallikles: Erdem, güçsüzün işine gelendir.
Spinoza: Erdem, insanın aklına göre uygun davranması olduğunu söyler.
Samuel Clark: Erdemin, nesnelerin doğal özelliklerine uygun davranmak olduğunu söyler.
Aristippos: Erdem, haz almada ölçülü olmaktır.
Joseph Butler: Erdem, kişinin kendi kendini yargılamasıdır.
Berkeley: Erdem, sonsuz bir güçlü ruhun farkına vardırdığı fikir olduğunu söyler.
Friedrich Nietzsche: Erdem, insanın insanüstünde kurmak istediği gücü temsil ettiğini söyler.

 

Aristoteles ve Erdem Ahlakı

Aristoteles’e göre erdem bize doğa tarafından verilmemiştir. Bu nedenle birey doğuştan erdemli veya erdemsiz dünyaya gelmez. Erdemli birey zaten bunu zamanla alışkanlıkları sayesinde kazanabilir. Aristoteles’e göre iyi yaşam, ruhun erdeme uygun şekilde hareket etmesiyle kazanılacağını savunur. Ve erdem ahlakını dört temel ilkeyle açıklamıştır;
1-Erdemin bir karakter veya alışkanlık durumudur.
2-Erdemli olmak bir seçim içermektedir.
3- Orta yol kavramı kişinin kendisine göre orta yol olmaktadır.
4-Kişiye orta yolu belirleyecek olan ise akıldır.
Aristoteles’e göre “gereken şeyden gerektiği gibi hoşlanmak da acı duymakta erdemin özelliğidir”(Aristoteles 1997, s. 80). İnsan aklının ahlaki eylemleri nasıl belirlediğini teorik ve pratik bir akıl ayrımı yaparak açıklamaya çalışır. Bu iki akıl türü amaçları doğrultusunda birbirinden ayrılır.

 

Kant ve Erdem Ahlakı

Kant’ın ahlak felsefesi, ahlak yargısının temeline eylemi koyar. Kantçı kuramlar eylemin ödevden dolayı yapılıp yapılmadığını temel ölçüt olarak ele alır. Bu yüzden Kant’a göre yönelimden dolayı yapılan bütün eylemler, ödeve uygun düşseler bile ahlaki eylem niteliği taşımazlar. Kant için iki tür ödev söz konusudur. Birincisi yalnızca bireyin kendi özgür sınırlamasına dayanan erdem ödevleri; ikincisi ise, dışsal sınırlamanın ahlaki yönden olanaklı olduğu adalet ödevleri olduğunu söyler.

SONUÇ
Erdem ahlakı bireyin ahlaki değerlerinden birisidir. Toplumda erdemli bireylerin olması her zaman istenilen bir davranıştır. Kişinin erdemli olması demek mutlu olması demektir. Her birey akıl ve hür iradesiyle erdem ahlakını edinebilir. Kendisi toplum için erdemli bir birey olup ona göre fayda sağlayabilir. Kişinin erdemli olması toplum tarafından saygı göreceği bir davranıştır. Bu yüzdendir ki insanoğlunun yaşama sebeplerinden birisidir erdemli birey olmak. Aileler küçük yaşta çocuklarına erdemli birey nasıl olunur şeklinde örnek davranarak erdem ahlakını çocuğuna aşılayabilir. Toplumun erdem ahlakını edinmiş, saygı kazanmış bireylere hep ihtiyacı var.

 

KAYNAKÇA

Aristoteles,1997.Nikomakkos’a Etik, çeviren: saffet Babür, Ayraç Yayınevi, Ankara.

Ess, 2012. Introducing Digital Medya Ethics, Polity Press, Cambridge

FARABİ, Mutluluğun Kazanılması, çev. Ahmet Arslan, 3.b., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018

Hursthouse, 2001. On Virtue Ethics, Oxford Universty Press, Oxford.

Özlem, 2004. Etik: Ahlâk Felsefesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.

GÖRSEL:

https://pixabay.com/tr/photos/%C3%A7ay-%C4%B1%C5%9F%C4%B1klar%C4%B1-mumlar-i%C5%9F%C4%B1k-%C3%A7ay-mumlar-2223898/
adresinden alınmıştır.

 

   Bu makale smallseotools sitesi üzerinden  22.05.2021 tarihinde kontrol edilmiştir.

   Makale, benzerlik değeri ile kabul edilmiştir. Results Completed: 100%  Plagiarism: %4  Unique: %96

 

Creative Commons Lisansı   Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.