İçindekiler

  • Giriş
  • NFT Nedir?
  • NFT’nin Güvenliği Nasıl Sağlanmaktadır? 
    • Güvenlik İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
    • NFT’nin Güvenliğini Sağlamak Neden Önemli?
  • NFT’nin Telif Hakları
  • Uygulama
  • Sonuç

Giriş

           Gelişen dünya ve teknoloji hayatın her alanında olduğu gibi sanat alanında da etkisini göstermektedir. Sanatın dağıtım ve üretim şekilni değiştiren ve blockchain teknolojisinin bir ürünü olan NFT (Non-Fungible Token) de bu gelişmelerdendir. Sanal ortamda her zaman bilgilerimiz veya eserlerimiz güvende olmayabiliyor. Peki son zamanlarda hayatımıza giren NFT’nin güvenliği nasıl sağlanıyor? Eserlerin çalınabilmesi mümkün mü? Eğer mümkünse, eserlerin çalınabilmesi ihtimaline karşın nasıl bir yol izleniyor? Telif hakları kapsamındaki yaptırımları nelerdir gibi soruların cevabını bu makalede verilmiştir.

Anahtar Sözcükler: NFT, Telif Hakkı, Güvenlik

NFT Nedir?

        “NFT, bir dijital eserin orijinalliğinin, şeffaflığının ve değiştirilemez olduğunu bir göstergesidir.” (Doğan, Ersöz, Şahin, 2022)

NFT; bir video, fotoğraf, ses ve diğer dijital dosya türlerini temsil etmektedir. Dijital ortamlarda her ne kadar bu dosyaları indirip kullanabiliyor olsak da NFT sayesinde bu dosyanın, sanat eserinin sahibi gerçekte tek bir kişi olabiliyor. Yani dijitaldeki orijinalliği ifade ediyor. “NFT; diğer kripto para bölümünden olduğu gibi blockchain teknolojisini kullanan verilerdir.” (Narin, Gürüf, 2022)

NFT kavramı ilk olarak 2017’de ortaya çıkmıştır. Ve aynı yıl içerisinde de ilk defa bir sanat projesiyle bir araya gelmiştir. Bir süre sessizliğe gömüldükten sonra 2020’de yeniden canlandı. Ve Beeple mahlaslı sanatçının eserlerinden biri 69 milyon dolara satıldı.

NFT çalışmaları genellikle bir adet üretilir gibi gelse de birden fazla üretimi de söz konusudur. Ama üretim ne kadar az olursa eser o kadar kıymetli olacak ve insanlar ilgi gösterecektir. Çünkü insanlar genelde bir şeyin herkeste olması yerine kendilerine özel olmasını tercih ederler.

NFT’nin Güvenliği Nasıl Sağlanmaktadır?

            NFT’ler akıllı sözleşmeler ve blockchain sayesinde sahiplik gerektiren belgeleri değiştirilemez şekilde kaydedebiliyor. Blockchain teknolojisi şifrelenmiş halde verileri kayıt altına alan, merkezi bir müessese tarafından tutulmayan ve şifrelenmiş haldeki bütün bilgilerin sisteme dâhil olan herkesle paylaşıldığı bir sicil niteliği taşımaktadır. (Çetin, 2019) Akıllı sözleşmeler ise dijital şekilde sıralanmış ve protokoller içeren taahhütler bütünüdür ki taraflar, bu protokollere göre taahhütlerini ifa ederler. (Szabo, 2018)

            NFT güvenliği konusunda en önemli olan şey kesinlikle bitcoin cüzdanlarını korumaktır. Kripto paralarınızı saklamak için kullanılabilecek çeşitli cüzdan türleri vardır. Bunlar; Masaüstü cüzdanlar, Mobil cüzdanlar, Donanım cüzdanları ve Kâğıt cüzdanlardır. Bu sıcak ve soğuk cüzdan türlerinden en etkili olanları soğuk cüzdanlardır. Çünkü soğuk cüzdanlar kesinlikle sanal alemden/internet ortamından sıyrılmıştır. Böylelikle internet ortamındaki saldırılara kesin bir çözüm olacaktır.

Güvenlik İçin Nelere Dikkat Edilmeli?

           Genellikle yaşanan NFT hack olaylarında seed phrase’ler kullanılmaktadır. Seed phrase kripto para cüzdanına ulaşabilmeniz için size verilen kelime grubudur. Bu kelime grubu 12 kelimeden oluşmaktadır. Ve bu kelimeleri kesinlikle hiç kimseyle paylaşmamanız gerekmektedir. Herhangi bir şekilde dijital ortamda da bulundurmamanız önerilir. Çünkü dijital ortamda çeşitli yollarla (örneğin depoladığınız yerin hacklenmesi) bu kelimeler kötü niyetli insanların eline geçebilir. Hiçbir sitenin ya da projenin kullanıcıdan seed phrase’i istemeyeceğini unutmamalısınız. Bir başka dikkat etmeniz gereken husus da kesinlikle her zaman yapmanız gereken şey olan URL’yi kontrol etmektir. Girdiğiniz sitelere, tıkladığınız URL’ye mutlaka dikkat etmelisiniz. Bu sizin olası hack saldırılarından korunmanızı sağlayacaktır. Saldırıyı yapacak kişiler kolaylıkla ulaşmak istediğiniz web sitesi ile aynı görünüme sahip bir site oluşturup sizi tuzağınıza düşürebilir. Bu yüzden her daim URL’nin güvenli olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Bunlar dışında kullanıcılar genellikle daha hızlı olmak için işlemleri dikkat etmeden, acele bir şekilde imzalamaktadır. Kimlik avı siteleri bu gibi durumları kollayarak bilgilerinize ulaşmaya çalışıyor. Bilgilerinizin başkaları tarafından ele geçirilmemesi için neyi imzaladığınıza dikkat etmeli ce sözleşmeleri okumalı, kontrol etmelisiniz.

            

            NFT’lerin Güvenliğini Sağlamak Neden Önemli?

            Kötü niyetli insanlar her durumda olduğu gibi bu durumda da sizden bilgilerinizi çalmak isteyecektir. Bu durumu önlemek ve tedbir almak da tabii ki kullanıcının elindedir. Ama bu durumda biraz daha fazla önlem almanız gerekecektir. Çünkü kripto para birimindeki gibi NFT’ler de bir kez kötü niyetli insanlar tarafından ele geçirilirse bu işlemi döndürmek çok düşük bir ihtimal hatta imkansıza yakın olacaktır. Eğer blockchain’de bir işlemi onayladıysanız muhtemelen bunun geri dönüşü olmayacaktır. Bu yüzden yatırımcı olmak isteyen veya halihazırda yatırımcı olan kişilerin güvenlik eğitimi almalarının ve güvenlik araştırmaları yapmalarının oldukça önemli olduğu söylenebilir. Sonuçta bir yatırımı yapmak kadar onu en iyi şekilde nasıl koruyacağını bilmek de oldukça önemlidir.

NFT’nin Telif Hakları

            Toplumda bir şeyin satılması ile, üreticinin o şey üzerindeki hakkının kalmadığı düşünülmektedir. NFT’lenen eserlerde ise, sanılanın aksine eserin satılması ile telif hakkı değişmemektedir. Lisans sözleşmesinde belirtilmediği sürece NFT’lenen eserin manevi ve mali haklarının kullanımı devredilmemektedir. Ve bu durumda eser sahibi aynı zamanda telif hakkı sahibidir. Dolayısıyla manevi ve mali hakların kullanımı da eser sahibine ait olacaktır. Sanatçıların gelecekte yapacakları işlerine yatırım amacıyla eserlerini şu andan NFT’lemesi gelecekte telif hakları ile ilgili sorun yaşamalarını ortadan kaldıracaktır. Ayrıca telif hakkı sahibi olacaklarından gelecekte bu işi başka biri yapmaya kalkıştığında karşısında engel olacaktır. Fakat her ülke bu duruma izin vermemektedir. Yani gelecekte oluşacak telif hakkını şimdiden devretmeye izin vermemektedir. Örneğin Avusturalya telif hukuku gelecekte doğacak olan telif haklarının devredilmesine izin verirken 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (“FSEK”) bu hususta farklı bir yol izlemiştir. FSEK’e göre gelecekte doğacak olan telif hakkını borçlandırıcı işlem ile devretmek mümkün gözükse de tasarruf işlemi yapılamayacaktır.

            Bunlar dışında henüz kripto sanat ve telif hukuku hakkında hukuki düzenleme mevcut değildir. Kayıt platformlarının oluşturduğu kullanıcı sözleşmeleri ve akıllı sözleşmeler temel telif kurallarının uygulanmasını sağlamaktadır.

Uygulama

               Sorunlar:

               Günümüzde her türlü hırsızlık artmış durumda. Özellikle sanal bir ortamda bu durum çok daha kolay yapılabiliyor. Dijital ortamdaki her şey gibi NFT’nin de kopyalanması, çalınması çok mümkün. İnsanlar her zaman orijinal bir eserin gerçekliğini güvence altına almak ister. NFT teknolojisi, blok zincirinde sahiplik zincirini kanıtlar ancak orijinal yaratılışı kanıtlamaz. Halihazırda telif hakkı uygulamak, sınırlı mali kaynaklara sahip fikri mülkiyet sahipleri için zordur.

               NFT dışında bir dijital varlığa sahip olan kişilerin ise şu anda varlığın gerçekliğini doğrulamalarının neredeyse hiçbir yolu yoktur. NFT toplayıcıları bile blok zincirinin karmaşık süreci olmadan bir varlığı kendi kendine doğrulayamaz. Bu, hilekâr insanlara fayda sağlayan çoğu kullanıcı için önemli bir engeldir.

              Dijital varlıkların kime ait olduklarını belirlemek için çok faktörlü kimlik doğrulama yoktur. Fiziksel öğelerin blok zincirine nasıl etkili bir şekilde bağlandığı da soru işareti oluşturuyor. Bunun dışında kullanıcılar, blok zinciri dışındaki geleneksel sözleşmelere veya anlaşmalara güvenmeye veya sadece bir dijital varlığın gerçekliğini güven üzerine kabul etmeye zorlanıyor.

             

                   Çözüm:

                   Sizlere bu sorunlara çözüm olarak oluşturulmuş Ledger Live uygulamasından ve uygulama sayesinde nasıl NFT’lerinizi güvende tutacağınızdan bahsedeceğim. Bu uygulama sayesinde NFT’lerinizin satılması sonucu kazandığınız coinler güvenilir bir şekilde Bitcoin cüzdanınızda saklanacaktır. Bu uygulama sayesinde NFT’lerinizi Ledger Live “Hesap” bölümünüz aracılığıyla otomatik olarak görüntüleyebilirsiniz. Ve bunları herhangi bir kör imza olmadan sorunsuz bir şekilde başka cüzdana gönderebilirsiniz, başka bir cüzdandan alabilirsiniz. Bilgisayar veya akıllı telefonunuzun ekranında gördüğünüz, imzaladığınız şey olduğundan asla tam anlamıyla emin olamazsınız. Bu soruna karşılık, işlemlerinizi donanım cüzdanınız üzerinden imzalamak, çevrimdışı özelliği bilgisayar korsanlarına karşı girilemez hale getirir ve kör imzalamayı önler. Böylelikle de riskleri ortadan kaldırır.

 

    Ne yapabileceğinizi özetleyecek olursak, bu maddeler karşımıza çıkacaktır:

  1. Özel anahtarınızın tam mülkiyeti ile Ledger Nono’nuzla NFT’lerinizi üst düzey korumaya alabilirsiniz.
  2. Ledger Live’da Polygon hesabınızdan NFT’lerinizi görselleştirebilirsiniz.
  3. Hesabınıza kötü amaçlı veya uygunsuz bir şekilde gönderilen NFT’lerinizi gizleyebilirsiniz.
  4. Net imza ile Poligon üzerinden NFT’leri gönderip, alabilirsiniz.

 

Peki bunları nasıl yapabilirsiniz? Şimdi sizinle bu uygulamayı nasıl indirip, çalıştıracağınıza bakalım. Bu uygulamanın çalışması için Ledger Nano S veya Ledger Nano X adlı bitcoin cüzdanlarından birini satın almanız gerekmektedir.

  1. Öncelikle uygulamayı indirmekle başlayalım. Aşağıdaki linklerden telefonunuza uygu olan uygulamayı indiriniz.

                 Play Store için: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ledger.live&hl=tr&gl=US

                 App Store için: https://apps.apple.com/us/app/ledger-live-web3-wallet/id1361671700

                Bilgisayar için: https://www.ledger.com/ledger-live/download

 

  1. Uygulamayı yükledikten sonra satın aldığınız Ledger Nano/ Ledgeer Nano X Bitcoin cüzdanını bağlayınız.
  2. Bitcoin cüzdanınız ve Ledger Live uygulaması arasında bağlantı kurduktan sonra uygulamayı açın ve “Hesaplar” bölümünüze gidiniz.
  3. NFT’lerinizi tuttuğunuz Poligon hesabını seçip, NFT galeri görümüne gidiniz.
  4. Ayrıntıları görmek için bir NFT’ye tıklayınız.
  5. Artık “açık imzalı” işlemleri gönderebilirsiniz. NFT’nizi göndermek istediğiniz doğru MATIC adresini yapıştırınız.
  6. Son olarak işlemi onaylamadan önce cihazınızı bağlayıp, bilgileri doğrulayınız.

Bu işlemler sonunda artık oldukça güvenilir bir Bitcoin cüzdanınız olacaktır. Böylelikle NFT’leri kolaylıkla ve içiniz rahat bir şekilde alıp satabilirsiniz.

 

Sonuç

            Makale, NFT’nin güvenliği ve telif hakları hakkında yapılan araştırma sonucu oluşturulmuştur. Yapılan araştırmaların sonuç aşağıdaki paragrafta belirtilmiştir.

            Türkçe karşılığı “Nitelikli Fikri Tapu” olan NFT blockchain adı verilen dijital bir defterde depolanan veri birimidir. Dijital bir defterde saklanan bu veri birimi bir fotoğraf, video, ses ve diğer dijital dosya türlerinden oluşmaktadır. Bu dosyalar eser olarak nitelendirilmektedir. Eserin telif hakları aksi belirtilmediği sürece eserin ilk sahibine aittir. Bu konu özelinde telif hakları hakkında yasal ve net olarak henüz bir yaptırım yapılmamaktadır. Eserleri NFT’leyip satışa sunmak için bir cüzdan eklemeniz gerekmektedir. Çünkü NFT’den sağlanan gelirler bu cüzdanda birikecektir. Bu cüzdanlar arasında en popüleri Metamask’tır. Metamask kaydı oluşturulurken size 12 kelime içeren gizli kurtarma ifadesi vermektedir. Ve güvenliğiniz için bu kelimeleri kimseyle paylaşmamalı, dijital bir ortamda saklamamalısınız. Bunlar yerine bir kâğıda not alıp güvenli bir yerde saklamanız çok daha iyi olacaktır. Eğer bu kelimeleri biriyle isteyerek veya istem dışı birileriyle paylaşırsanız, bir daha hesaba ulaşma şansınız imkansıza yakın olacaktır. Bu yüzden kimse ile paylaşmamaya oldukça özen göstermelisiniz. Bunun dışında uygulama kısmında bahsedilen Rev3al Teknolojisini kullanmanız da sizi ve eserlerinizi oldukça güvende tutacaktır. Dijital varlığınızın orijinalliğini de saplayacaktır.

 

KAYNAKÇA

Doğan, B., ERSÖZ, S. Şeyma, & Şahin, C. (2022). Crypto Art and NFT. Journal of History Culture and Art Research, 11(1), 1-12.

Narin, İ. C., Gürüf, E. (2022). NFT Sanat Eserlerinin Telif Hukuku Kapsamında Değerlendirilmesi. 22 Şubat 2022, https://www.mondaq.com/turkey/copyright/1164424/nft-sanat-eserlerinin-telif-hukuku-kapsam305nda-de287erlendirilmesi

Çekin, M. (2019) Borçlar Hukuku ile Veri Koruma Hukuku Açısından Blockchain Teknolojisi ve Akıllı Sözleşmeler: Hukuk Düzenimizde Bir Paradigma Değişimine Gerek Var Mı? Dergipark Akademik.

Nick Szabo, ‘Smart Contracts: Building Blocks for Digital Markets’ (1996) Erişim Tarihi Ağustos 2018.

Uygulama kısmındaki fotoğraf https://www.ledger.com/tr/ledger-live sitesine ait olup, ekran görüntüsü alınmıştır.

Bu makale smallseotools  sitesi üzerinden 20.05.2022 tarihinde kontrol edilmiştir. Makale, benzerlik değeri ile kabul edilmiştir. Plagiarism: %11 Unique: %89

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.