MAKALE İNCELEME: Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Etiğine İlişkin Görüşlerinin Etik İkilem Senaryolarıyla İncelenmesi

MISIRLI, Ö. && KUZU, A. (2019) Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Etiğine İlişkin Görüşlerinin Etik İkilem Senaryolarıyla İncelenmesi Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/697169

MAKALE ERİŞİM ADRESİ

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/697169

GİRİŞ

Sosyal medya, günümüzde hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İnsanlar sosyal medyada hem kendilerini ifade etmekte hem de başkalarıyla etkileşim kurmaktadır. Ancak sosyal medyada yapılan her paylaşımın ve yorumun bir etik boyutu vardır. Etik, doğru ve yanlış arasında ahlaki bir seçim yapma yeteneğidir. Etik karar verme ise bu seçimi yaparken belli bir mantık ve değer sistemi kullanma sürecidir. Bu süreçte farklı etik karar verme modelleri kullanılabilir. Bu modeller, sonuç odaklı yaklaşım, görev odaklı yaklaşım ve erdem odaklı yaklaşım olarak sınıflandırılabilir. Bu makalede, bu modellerin sosyal medya etiği bağlamında nasıl uygulandığı örneklenmektedir.

ARAŞTIRMANIN AMACI

Mason (1986) tarafından ortaya konulan modelin temel alındığı bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının sosyal medyadaki etik davranışlarına ilişkin profillerini ortaya koymaktır. Araştırmada, öğretmen adaylarının sosyal medyada paylaştıkları içeriklerin etikliği, kişisel bilgilerin paylaşılması, fikri mülkiyet haklarına saygı duyulması, saygı ve hoşgörü ortamının sağlanması ve etik dışı davranışlara karşı tutum ve tepkiler gibi temalar üzerinden görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır.

YÖNTEM

ARAŞTIRMA MODELİ

Araştırmanın modeli, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenidir

Bu araştırma, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği hakkındaki düşüncelerini farklı etik karar verme modelleriyle nasıl bağdaştırdıklarını ortaya çıkarmayı hedeflemektedir.

Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği hakkındaki düşünceleri incelenmesi gereken bir durum olarak kabul edilmiştir.

EVREN ÖRNEKLEM / ÇALIŞMA GRUBU

Çalışma grubu, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 20 öğretmen adayından oluşmaktadır.

Çalışma grubu seçiminde maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle, öğretmen adaylarının cinsiyetleri, sınıfları ve bölümleri gibi farklı özelliklere sahip olanlar örneklem içinde yer almıştır.

VERİ TOPLAMA ARACI

Veri toplama aracı, yarı yapılandırılmış görüşme formudur. Bu formda, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşlerini almak için 10 açık uçlu soru yer almaktadır. Bu sorular, sosyal medyada paylaşılan içeriklerin etikliği, kişisel bilgilerin paylaşılması, fikri mülkiyet haklarına saygı duyulması, saygı ve hoşgörü ortamının sağlanması ve etik dışı davranışlara karşı tutum ve tepkiler gibi temaları kapsamaktadır.

VERİLER ve TOPLANMASI / UYGULAMA SÜRECİ

Sorular, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşlerini almak için hazırlanmıştır. Veri toplama sürecinde öğretmen adaylarıyla yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler ses kaydına alınmış ve daha sonra yazılı metne dönüştürülmüştür. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu teknikle, veriler belirli temalar altında sınıflandırılmış ve yorumlanmıştır. Temaların belirlenmesinde etik karar verme modelleri çerçevesinden yararlanılmıştır.

VERİLERİN ANALİZİ

Verilerin analizi, içerik analizi tekniği ile yapılmıştır. Bu teknikle, veriler önce kodlanmış, sonra temalar oluşturulmuş ve sonra kategoriler belirlenmiştir. Kategorilerin belirlenmesinde etik karar verme modelleri çerçevesinden yararlanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşleri beş tema altında toplanmıştır. Bu temalar şunlardır:

Sosyal medyada paylaşılan içeriklerin etikliği
Kişisel bilgilerin paylaşılması
Fikri mülkiyet haklarına saygı duyulması
Saygı ve hoşgörü ortamının sağlanması
Etik dışı davranışlara karşı tutum ve tepkiler

BULGULAR ve TARTIŞMA

BULGULAR

Bulgular, verilerin analizi sonucunda elde edilen temalar ve kategoriler şeklinde sunulmuştur. Bulgulara göre, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşleri büyük çoğunlukla sonuç odaklı yaklaşımla uyumlu olduğu görülmektedir.

Öğretmen adayları, sosyal medyada paylaştıkları içeriklerin etikliği konusunda daha çok sonuçların olumlu veya olumsuz yönlerini değerlendirmişlerdir.

Kişisel bilgilerin paylaşılması konusunda ise daha çok hak temelli yaklaşımları benimsemişlerdir.

Fikri mülkiyet haklarına saygı duyulması konusunda ise daha çok görev temelli yaklaşımları tercih etmişlerdir.

Saygı ve hoşgörü ortamının sağlanması konusunda ise daha çok erdem temelli yaklaşımları desteklemişlerdir.

Etik dışı davranışlara karşı tutum ve tepkiler konusunda ise daha çok sonuç odaklı yaklaşımları izlemişlerdir.

TARTIŞMA VE SONUÇ

Bulguların, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşlerinin sonuç odaklı yaklaşımla uyumlu olduğunu gösterdiği,
Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları ve bu konuda eğitim almaları gerektiği,
Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda farklı etik karar verme modellerini tanımaları ve uygulamaları için örnek olaylarla desteklenmeleri gerektiği,
Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda kendi etik değerlerini ve tutumlarını geliştirmeleri için rehberlik edilmesi gerektiği,
Araştırmanın sadece bir üniversitede öğrenim gören öğretmen adaylarıyla sınırlı olduğu ve farklı üniversitelerdeki öğretmen adaylarıyla da yapılması gerektiği,
Araştırmanın nitel araştırma yöntemleriyle de desteklenmesi gerektiği,
Araştırmanın sosyal medya etiği ile ilgili farkındalık yaratmaya katkı sağladığı belirtilmiştir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Araştırmanın, öğretmen adaylarının sosyal medya etiği ile ilgili görüşlerinin farklı etik karar verme modelleriyle nasıl bağdaştırdıklarını ortaya çıkardığı,
Araştırmanın, sosyal medya etiği konusunda öğretmen adaylarının yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ve bu konuda eğitim almaları gerektiğini gösterdiği,
Araştırmanın, sosyal medya etiği konusunda öğretmen adaylarının farklı etik karar verme modellerini tanımaları ve uygulamaları için örnek olaylarla desteklenmeleri gerektiğini vurguladığı,
Araştırmanın, sosyal medya etiği konusunda öğretmen adaylarının kendi etik değerlerini ve tutumlarını geliştirmeleri için rehberlik edilmesi gerektiğini belirttiği,
Araştırmanın, sosyal medya etiği konusunda farkındalık yaratmaya katkı sağladığı ifade edilmiştir.

BU MAKALE İNCELEME SONUÇLARI VE ÖNERİLER

Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ve bu konuda eğitim almaları gerektiğini,
Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda farklı etik karar verme modellerini tanımaları ve uygulamaları için örnek olaylarla desteklenmeleri gerektiğini,
Öğretmen adaylarının sosyal medya etiği konusunda kendi etik değerlerini ve tutumlarını geliştirmeleri için rehberlik edilmesi gerektiğini,
Sosyal medya etiği konusunda farkındalık yaratmanın önemini öğrendim.

Bence bu makale sosyal medya etiği konusunda önemli bir katkı sağlamaktadır. Sosyal medya kullanımının giderek arttığı günümüzde, öğretmen adaylarının bu konuda bilinçli ve sorumlu olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, sosyal medya etiği konusunda eğitim verilmesi ve örnek olaylarla desteklenmesi faydalı olacaktır. Ayrıca, öğretmen adaylarının farklı etik karar verme modellerini tanımaları ve uygulamaları, onların sosyal medyada karşılaşabilecekleri etik sorunlara çözüm bulmalarına yardımcı olacaktır.

Bu makale ile ilgili önerilerim şunlardır:

- Makalede kullanılan veri toplama aracının geçerlik ve güvenirliği ile ilgili daha fazla bilgi verilebilir.
- Makalede verilerin analizinde karşılaşılan zorluklar ve bunların nasıl aşıldığı anlatılabilir.
- Makalede araştırmanın sınırlılıkları daha net bir şekilde ifade edilebilir.

Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Cahit Cengizhan

Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi’nden 1991 yılında mezun olduktan sonra Uşak Endüstri Meslek Lisesi’nde Teknik öğretmen olarak göreve başladı. 1993 Yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Eğitim Bölümünde araştırma görevlisi olarak akademik çalışmalara başladı. 1998 yılında M.Ü. Teknoloji Eğitimi Yüksek Lisansı, 1999 yılında İ.Ü. İşletme Davranış Bilimleri Yüksek lisans tezlerini vererek başarıyla mezun oldu. 2001 yılından itibaren Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmaya devam etmektedir. Yürüttüğü dersler arasında temel bilgisayar eğitimi, bilgisayar donanımı, bilgisayar ağları ve haberleşme, işletim sistemleri, web tabanlı programlama, açık kaynak kodlu yazılımlar, uzaktan eğitim, içerik geliştirme, eğitim yönetim sistemleri dersleri yer almaktadır. 2011-2016 yılları arası Atatürk Eğitim Fakültesi ve birimleri internet sayfaları, 2013-2015 yılları arasında Marmara üniversitesi internet sayfaları ve akademik idari birimler web sayfaları koordinatörü olarak görev yapmıştır. Çok sayıda seminer ve konferansta bildiri sunmuş, konuşmacı olarak katkı sağlamış, düzenleme ve yürütme kurullarında görevler almıştır. Akademik dergi, kongre, sempozyum, kurumsal ve kişisel web sayfaları hazırlayarak yayınlamıştır. ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Baş Denetçi Sertifikası sahibidir.

cahitcengizhan.com

Cahit Cengizhan

MAKALE İNCELEME: Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Etiğine İlişkin Görüşlerinin Etik İkilem Senaryolarıyla İncelenmesi

MAKALE ADI

YAZAR(LAR)

MAKALE KÜNYESİ (APA STANDARDI)